یکی از بخشهای ثابت برنامههای مناسبتی که شامل مناسبتیهای نوروزی و رمضانی ۱۴۰۳ نیز میشد دعوت از شخصیتها و چهرههای فرهنگی، هنری، ورزشی، اجتماعی و حتی سیاسی و در یک کلام چهرههای مشهور برای حضور در برنامه به عنوان مهمان است.
به گزارش روابط عمومی رسانه ملی، حضور این ستارهها و مشاهیر در برنامههای مناسبتی باعث خرسندی طرفدارانشان میشود و بالطبع جذب هر چه بیشتر مخاطب را به برنامه در پی خواهدداشت. اصولا اگر بخش گفتوگو با مهمانان جذابترین بخش یک برنامه مناسبتی نباشد، دستکم یکی از جذابترینهاست، بهویژه اگر آن مهمان چهرهای محبوب هم باشد.
بر این اساس، شبکههای تلویزیون تلاش میکنند تا گلچینی از ستارهها و افراد معروف را برای حضور در برنامههای مناسبتیشان فرا بخوانند و از آنها دعوت بهعمل آورند. در این میان یکی از موضوعات و حواشیای که در چند سال اخیر به واسطه حضور چهرههای مشهور در ویژه برنامههای مناسبتی تلویزیون شکل گرفته و با مناسبتیهای نوروزی و رمضانی ۱۴۰۳ ادامه پیدا کرده، دعوت از مشاهیر و معاریف فضای مجازی است که حساسیتزا شده و واکنشهایی را برانگیخته است.
منتقدان این مسئله بر این باورند که دعوت از برخی افرادی که به واسطه فضای مجازی و شبکههای اجتماعی برآمده از آن به اسم و رسمی رسیدهاند و شهرت یافتهاند، در شأن برنامههای سازمان صداوسیما نیست و کارکرد و خروجی چندانی ندارد. به اعتقاد این منتقدان، حضور این چهرههای دنیای مجازی ارزش افزودهای برای یک برنامه تلویزیونی و مخاطبانش نمیآورد و فقط باعث شهرت کاذب هر چه بیشتر این افراد میشود. این انتقادات شاید از سر غفلت از اهمیت فضای مجازی در دنیای امروز نشئت بگیرد.
البته فراموش نکنیم که برخی از چهرههای مطرح فضای مجازی به لحاظ محبوبیت و شهرت، گوی سبقت را از هنرمندان و ورزشکاران ربودهاند و تعداد چندمیلیونی دنبال کنندههایشان مؤید این ادعاست. از سوی دیگر، بسیاری از مشاهیر فضای مجازی در قامت یک کنشگر اجتماعی و فعال فرهنگی بانی بسیاری از خدمات به مردم هستند و فعالیتهای گسترده و دامنهداری در جهت ارتقای سطح زندگی محرومان دارند.
به عبارت بهتر و از یک دیدگاه جامعتر، حضور و فعالیت در فضای مجازی به خودی خود نمیتواند امری مذموم باشد و نباید نارساییها و مشکلات این فضا را به همه فعالان و چهرههایش تعمیم داد. چه بسیار افرادی که از طریق فضای مجازی و شبکههای اجتماعی به شهرت رسیدهاند و اتفاقا مسبب بسیاری از اتفاقات خوب و سازنده شدهاند.
از سوی دیگر، تنوعبخشی به فرآیند دعوت از مهمانان برای حضور در برنامههای تلویزیونی، علاوه بر آنکه این برنامهها را از آسیب تکرار و کلیشه میرهاند و دور نگه میدارد، میتواند باعث جذابیت کلیت کار برای مخاطب باشد. به طور قطع، قرار نیست همیشه چهرهها و شخصیتهای ثابتی به ویژهبرنامههای مناسبتی تلویزیون دعوت شوند که در این صورت، یکنواختی برنامه و ملال مخاطب را به دنبال خواهد داشت. حضور چهرههای جدید، حرفهای نو و ناگفته را با خود به ارمغان میآورد و گفتهها و دادههای جذاب، مخاطب را پای تلویزیون مینشاند و با برنامه همراه میکند.
فراموش نکنیم رسانههای مجازی در سالهای اخیر رقابتی تنگاتنگ با رسانههای رسمی و سنتی داشتهاند و در بسیاری از موارد از آنها پیشی گرفتهاند. رسانههای برآمده از فضای مجازی در حوزههای مختلف خبری، سیاسی، فرهنگی، ورزشی، اقتصادی و اجتماعی ارتباطی همهجانبه با مردم دارند و به شکل یک مرجع و منبع خبری و اطلاعاتی برای همه افراد جامعه درآمدهاند.
فعالان و مشاهیر این حوزه هم به چهرههای شناخته شده برای مردم تبدیل شدهاند و برخی از آنها از محبوبیت و مقبولیتی درخور توجهی هم برخوردار هستند. فضای مجازی علیرغم نواقصش، از مزایا و ظرفیتهایی برخوردار است که برنامهسازان تلویزیون میتوانند از این قابلیت بهره بگیرند و بر جذابیت تولیدات خود بیفزایند. اصولاً اگر تعامل رسانهای را قبول داشتهباشیم، میتوانیم دعوت از چهرههای مشهور فضای مجازی را برای حضور در برنامههای تلویزیونی همسو با همین تعامل و همکاری دوسویه ارزیابی کنیم.
محسن محمدی؛ کارشناس