امسال دومین فصل از این برنامه با آغاز ماه مبارک رمضان در شبکه سه سیما روی آنتن می‌رود اما از همان فصل اول هم مخاطبش را جذب کرد و توانست به برندی رقیب برای برنامه‌های رمضانی بدل شود. برندی که وابسته به یک فرد یا یک مؤلفه نیست بلکه در این ترکیب همه برنده‌ها جمع شده‌اند از سوژه‌های برنامه که امسال رنگی بین المللی هم به خود گرفته‌اند تا میزبانانی که هر یک به نوعی بر شور و آگاهی برنامه می‌افزایند و در نهایت اجرای رسالت بوذری که حلقه وصل همه اتفاقات برنامه است و سابقه و تجربه اش کمک کرده تا اینجا در نقطه درستی بایستد.

انتظارات از «محفل» در فصل دوم بالاتر هم رفته است و سازندگان هم با جایگاهی که این برنامه در فصل اول به دست آورد خیز بزرگ‌تری برداشتند. این برنامه نوروز و رمضان گذشته توانست پس از «زندگی پس از زندگی» و داستان‌های مرگ و زندگی این برنامه که در این چند سال حسابی در دل مخاطب جا باز کرده است دومین جایگاه برنامه‌های پرمخاطب را با اختلافی چند درصدی به دست آورد.

به ویژه که حالا در شبکه و به عنوان جایگزین برنامه‌ای پخش می‌شود که سال‌ها برند بی رقیب برنامه‌های رمضانی دم افطار بود؛ «ماه عسل» احسان علیخانی که حتی بعد از تمام شدنش کسی فکر نمی‌کرد دیگر برنامه‌ای بتواند جایگزین آن شود.

در یکی از روزهای ضبط و تصویربرداری به پشت صحنه برنامه می‌روم. لوکیشن برنامه سوله ای در نزدیکی گلزار شهدای گمنام است. محلی که وقتی واردش می‌شوید ابتدا تهران را با همه وسعتش یک جا مقابلتان می‌بینید و قبل از ورود به صحنه، تصویر غروب خورشید از نقطه‌ای بام مانند و کوچکی ِشهر بزرگی که حالا همه اش زیر پایم است، نظرم را جلب می‌کند. جمعی از مردم هم اینجا حاضر هستند؛ کسانی که آمده‌اند تا از نزدیک شاهد این «محفل» آسمانی باشند؛ از یکی شأن دلیل حضورش را می‌پرسم. خانمی است حدوداً ۶۰ ساله، می‌گوید بودن در این استودیو حال خوبی دارد و بعد توضیح می‌دهد که یک بار آمده و داستان یک قاری نابینای قرآن را شنیده و چقدر برایش اشک ریخته است و حالا باز هم دوست دارد در این فضا قرار بگیرد.

ساعت به ۱۸ نرسیده که وارد لوکیشن اصلی برنامه می‌شوم. جایی که تا ۲ ماه پیش هیچ سازه‌ای نداشته و زمین خاکی بوده است؛ اینها را عوامل برنامه می‌گویند. اینکه برای حضور بیشتر مردم علاقه‌مند در این فصل مجبور شده‌اند جای بزرگ‌تری تدارک ببینند و این دکورها را ۲ ماهه ساخته‌اند. اتاق‌های تدوین، تمرین، سردبیری و اتاق‌های مختلفی تدارک دیده شده‌اند که از رنگ تازه دیوارها و رطوبت شان می‌توان حدس زد که آماده سازی شان بیشتر از همین ۲ ماه نباشد.

ابتدا استیج برنامه را از یکی از همین اتاق‌ها می‌بی نم؛ از داخل تلویزیونی که برای یکی از اعضای تیم نویسندگی برنامه تدارک دیده شده است. میثم تمار مهمان عراقی برنامه قاری قرآن است و آیه‌هایی از قرآن را تلاوت می‌کند.

همین ابتدا می‌توانم با محمد اقدم نژاد کارگردان هنری برنامه هم گفت‌وگو کنم که در فرایند انتخاب سوژه‌ها و مهمانان هم نقش مهمی داشته است و ابتدا با اشاره به سوژه یابی‌های برنامه می‌گوید: سوژه یابی دقیقاً بعد از پخش شروع شد یعنی از اواخر فروردین همین سال جاری. ما رصد کردیم تا ببینیم چه سوژه‌هایی را مخاطب بیشتر دوست داشته است و بازخورد بیشتری داشته‌اند. بعد فهمیدیم کودکان جذابیت بیشتری داشته‌اند و سعی کردیم از شهرهای مختلف این سوژه‌ها را پیدا کنیم.

وی درباره اینکه چطور به این سوژه‌ها وصل شده‌اند هم توضیح می‌دهد: ما ابتدا سعی کردیم استادان حوزه علوم قرآنی و قرائت و حفظ را پیدا کنیم و بعد از طریق آنها بهترین شاگردها و استعدادها را پیدا کنیم. بعد از آن سوژه‌ها را انتخاب و باز خودمان هم با آنها تمرینی داشتیم. اینجا هم مربیانی داریم که به سوژه‌ها آموزش‌هایی ارایه می‌دادند.

اقدم نژاد درباره تعداد سوژه‌ها هم این‌طور می‌گوید: ابتدا ۳۰۰۰ سوژه داشتیم که افراد این میان دایم غربال می‌شدند. اول مصاحبه تلفنی انجام شد و بعد مصاحبه تصویری و بعد از آن هم مصاحبه حضوری داشتیم که تعداد این افراد به ۴۰۰ نفر و ۲۰۰ نفر و در مرحله آخر هم به ۱۰۰ نفر رسیدند که قرار است در برنامه حضور داشته باشند.

میثم تمار روحانی عراقی و قاری قرآن همچنان دارد آیاتی از قرآن کریم را تلاوت می‌کند.

اقدم نژاد نیم گاهی هم به تلویزیون و سوژه‌ها دارد. بعد از مکثی کوتاه درباره سوژه‌های بین المللی که امسال حضورشان پررنگ‌تر شده است، توضیح می‌گوید: برخی از ویدیوهای ما در شبکه‌های اجتماعی در کشورهای دیگر بازدیدهایی میلیونی خورد و همین باعث شد که امسال به این بخش ضریب دهیم که یکی از آنها همان داوود کیم است که در برنامه حضور دارد.

بعد از این گفت‌وگو وارد صحنه اصلی برنامه می‌شوم؛ سوله بزرگی که فقط ارتفاع آن به ۱۱ متر می‌رسد. دور تا دور صحنه با آیاتی از قرآن که روی چوب کار شده، تزیین شده است. جمعیت زیادی از مردم حضور دارند جمعیتی که به هزار نفر هم می‌رسد. این عدد را خود عوامل می‌گویند اینکه حدود ۶۰۰ تا ۷۰۰ نفر در وسط هفته خود را به برنامه می‌رسانند و آخر هفته‌ها این عدد تا هزار نفر هم می‌رسد.

شنیدن قرائت قرآن از این صحن و به صورت زنده حال دیگری دارد. داوران هم با هر آیه و صوتی که اوج می‌گیرد شور می‌گیرند و با هر مکث الله الله می‌گویند. ابوالقاسمی قاری قرآن و یکی از میزبانان ادامه یکی از آیات را می‌گیرد انگار که می‌خواهد به این صوت روح‌بخش دم دیگری اضافه کند.

قاری عراقی می‌رسد به سوره‌های کوتاه‌تر قرآن و این آیه سوره «ضحی» را با طمانینه بیشتری می‌خواند که «و لسوف یعطیک ربک فترضی» (و به زودی پروردگارت آن قدر به تو می‌بخشد که راضی شوی). لحن و صوتش به گونه‌ای است که «طیب طیب‌های» داوران را بلند می‌کند به شکلی که با خودت فکر می‌کنی چه خوشبخت است کسی که پروردگارش چنین صوتی به او بخشیده است و با صدایش می‌تواند جماعتی را به آسمان ببرد. وارد سوره بعدی می‌شود، «والضحی و لیل اذا سجی» را می‌خواند که این بار همه داوران دسته جمعی او را در قرائت آیات این سوره همراهی می‌کنند. مردم هم برخی شان زیر لب زمزمه می‌کنند. شوق و ذکر و حال شان غرق می‌شود در این فضا.

حالا نوبت داوران است که بعد از واکنش‌هایی که به این شرکت کننده داشته‌اند با او صحبت کنند.

با پایان این بخش می‌توانم با داوران گفت‌وگوهایی کوتاه داشته باشم.

احمد ابوالقاسمی قاری باسابقه قرآن است که درباره بازخوردهای این برنامه می‌گوید: می‌توان گفت مهم‌ترین پیام و کارکرد برنامه «محفل» برای جامعه این بود که توانست مفاهیم قرآنی را به روش‌های جذاب به مردم منتقل کند و این کار باعث ارتباط بیشتر مردم با قرآن شد.

وی با اشاره به ظرفیت‌ها برای ادامه دار شدن برنامه معتقد است: با توجه به برنامه ریزی و هدف گذاری که تیم برنامه «محفل» دارد این برنامه پتانسیل ادامه‌دار شدن را دارد و ان شاءالله می‌تواند تاثیرات بیشتری در جامعه داشته باشد. در ایام پخش فصل یک، مردم پیام‌های زیادی به فضای مجازی من ارسال می‌کردند. پیام‌های که دلنوشته بود یا مدلی از اعتراف بود و نشان می‌داد که «محفل» در جامعه تاثیرگذار بوده است.

با پایان هر قسمت مردم اطراف داوران یا میزبانان را می‌گیرند، سوال می‌پرسند و یا خواهان عکس‌های سلفی هستند. بعد از این سلفی‌ها جمعیت به بیرون هدایت می‌شوند تا نوبت بعدی‌ها برسد. حضاری که به برنامه می آیند از طریق پیام رسان‌های برنامه ثبت نام کرده‌اند. جمعیتی که طی این شب‌ها به برنامه آمده‌اند چند هزار نفری می‌شوند.

مدیریت این استیج و این حضور مردم چالش سختی هم دارد. فاطمه امیرآبادی مدیر صحنه است و تقریباً در تمام لحظات در حال مدیریت مردم است تا اینکه همه چیز در دقت و نظم کامل پیش برود. ساعت حدود ۲۰ است که حالا نوبت به حضور بخش دیگری از مردم می‌رسد، با ورود مردم توضیحاتی از پشت میکروفن‌ها داده و طی چند نکته ارایه می‌شود؛ اینکه به طور مثال استفاده از تلفن همراه حین برنامه یا اینکه خوردن و آشامیدن ممنوع است چون برنامه در ماه مبارک رمضان پخش می‌شود. قبل از ورود میزبانان یا داوران نیز قطعه مولودی پخش می‌شود و یک نفر جمعیت را با علامت دست هدایت می‌کند که با دست زدن قطعه مولودی را همراه کنند.

«پس مست بشید برید رو ابرا / به روی عرش اعلی در خونه زهرا (س) بالا

پابست بشینید جلوی در / مثه قند مکرر هی بگید با قنبر مولا»

این قطعه پخش می‌شود و مردم هم همراهی می‌کنند. حالا با آدابی خاص هر یک از میزبانان را به صحنه دعوت می‌کنند و حضار دست می‌زنند. میزبانان یکی یکی به صحنه دعوت می‌شوند و در آخر رسالت بوذری مجری برنامه فراخوانده می‌شود که این بار تشویق‌های بیشتری برایش انجام می‌گیرد.

تا قبل از اینکه برنامه شروع شود، سعی می‌کنم بتوانم با داوران گفت‌وگو کنم. شب‌های پایانی برنامه است و تقریباً به سرعت و بی فاصله برنامه را ضبط می‌کنند. برخی از مهمانان خارجی در اتاق تمرین در حال گفت‌وگوها و آمادگی نهایی هستند. از جمله مهمانانی که پیش از این نام‌هایشان هم مطرح شده است کیم جای خواننده کی پاپ است که با روی آوردن به اسلام نام خود را داوود کیم گذاشته است و قصه زندگی و مسلمان شدنش یکی از قصه‌هایی است که در این فصل دیده خواهد شد.

با این حال خیلی کوتاه می‌توانم با رضوان درویش گفت‌وگو کنم. او متولد دمشق است و درباره حضور سوژه‌های بین المللی در این فصل از برنامه می‌گوید: در این مدت برنامه «محفل» بازتاب جهانی زیادی داشته است. مثل بقیه کشورها در سوریه هم این برنامه دیده شده است. خیلی مخاطبان زیادی دارد و بسیاری این برنامه را پیگیری می‌کردند. این افراد در فضای مجازی به من پیام می‌دادند و خیلی علاقه داشتند که در «محفل» شرکت کنند.

فرصت نمی‌شود با رسالت بوذری صحبت کنم. فقط سلام می‌کنم و می‌پرسد چطور از ساعت ۱۸ تا این وقت شب آنجا بوده‌ام. خودشان البته کارشان به بامداد می‌کشد و فقط می‌توانم برای زمانی دیگر از او وقت بگیرم.

قبل از اینکه برنامه شروع شود رسالت بوذری نکته‌ای را خطاب به حاضران در استودیو می‌گوید: دوست دارید مردم چطور شما را ببینند؟ تصور کنید سفره افطار پهن است و مردم دارند شما را می‌بینند. بهترین چیز خود بودن است. تلاشی برای دیده شدن نکنید. سیزده دوربین با زوایای مختلف شما را می‌گیرند پس نیازی به تلاش نیست. امیدوارم که تصاویر ماندگاری بماند، مخصوصاً امیدواریم این تصاویر نزد خدا ماندگار باشد.

با این سخنان مجری همه عوامل و میزبانان آماده می‌شوند و ضبط قسمت بعدی برنامه آغاز می‌شود.