رادیو اقتصاد با همراهی شورای اقتصاد معاونت صدا نشست تخصصی «جمعیت و رشد اقتصادی» را روز چهارشنبه ۲۱ تیر ماه در استودیو شماره یک ساختمان شهدای رادیو ، برگزار کرد.
به گزارش روابط عمومی رسانه ملی، ناصر خیرخواه یکی از بهترین کارشناس مجریان برنامه‌های رادیویی صحبت خود را این طور آغاز کرد: در روز دوشنبه 19 تیر، همگی این خبر را شنیدیم که «نرخ باروری در کشور پس از ۳۰ سال افزایش یافت». امروز با حضور میهمان‌هایی از بخش های مختلف ، مجلس شورای اسلامی ، کارشناسانی از حوزه‌های علمی ، روانشناسی و مشاور خانواده ، حقوقدانان و متخصصانی دیگر میز گفت و شنودمان را با موضوع جمعیت و رشد اقتصادی ادامه خواهیم داد.
در اولین بخش از این نشست، ناهید دیناروند کارشناس ارشد روانشناسی بالینی و مشاور خانواده و پژوهشگر جمعیت ، دکتر سید مهدی ناظمی‌پژوهشگر و عضو کارگروه سبک زندگی ستاد تحول سازمان صدا و سیما و دکتر صدرالدین بلادی مشاور سازمان مدیریت صنعتی سر میز گفت و شنود حضور پیدا کردند.
رشد جمعیت کشور 65/0 است
خیرخواه خطاب به دکتر صدر الدین بلادی مشاور سازمان مدیریت صنعتی از او پرسید؟ نمایه‌های آماری به ما چه می‌گوید؟ او گفت: موضوع «رشد جمعیت» که بحث روز است ، روندی است که کلیه کشورهای دنیا با آن در ارتباط هستند.تا قرن 1987 رشد جمعیت دنیا در حال افزایش بود .کلیه جمعیت شناسان می‌گفتند: با این روندی که افزایش جمعیت به خود گرفته است ، نمی‌شود رشد جمعیت را کنترل کرد.بعد از آن کاهش رشد جمعیت شروع شد .ابتدا در کشورهای پیشرفته ، بعد در دیگر کشورها ادامه یافت.دو کشور«افغانستان» و «فلسطین» در حال حاضر با رشد جمعیت بالایی روبرو هستند.
وی ادامه داد: در سال های 57 تا 65 رشد 9/3 درصدی داشتیم که اگر این روند ادامه پیدا می‌کرد ، رشد جمعیت کشور حدود 17 سال دو برابر می‌شد .سال 63 سال اوج افزایش جمعیت کشور بود .قبل از اینکه سیاست های دولت اعمال شود ، مردم خودشان رشد جمعیت را کاهش دادند تا سال 95 .در حال حاضر رشد جمعیت 65/0 است که به عدد یک هم نمی رسد.
دکتر صدرالدین بلادی در بخشی از سخنان خود تاکید کرد: ما باید نگران این مهم باشیم که رشد جمعیت بیشتر از این کاهش نداشته باشد.
نتیجه کار کردن «زنان » پابه پای «مردان»
خیر خواه خطاب به ناهید دیناروند کارشناس ارشد روانشناسی بالینی و مشاور خانواده و پژوهشگر جمعیت گفت: به عنوان متخصص علت کاهش جمعیت را در چه چیزی می‌بینید؟
او طی سخنانی گفت: از دید روانشناسی به این نتیجه رسیدند ، بعد از جنگ جهانی دوم ، توسعه اقتصادی و صنعتی در جهان به وقوع پیوست که می طلبید «زنان» در کنار«مردان» کار کنند.ادامه تحصیل دهند .البته آن‌ها هم دغدغه مند امر «فرزند آوری » بودند ولی نمی دانستند که چطور فرزند بیاورند و. به امورات تحصیل و شغلی هم بپردازند.
در حال حاضر یک خانم در ایران دارای سه نقش «همسرداری»، «مادری» و «کارمندی» است که می خواهد به نحو احسن در نقش های خود ظاهر شود.اما چون به خاطر ادامه تحصیل ، دیر ازدواج می‌کنند ، دیر بچه دار می‌شوند یا اصلا بچه دار نمی‌شوند چون با امنیت شغلی نیز مواجه نیستند .
وی ادامه داد: «یادگرفتن مهارت ها» و دادن امنیت شغلی به خانم ها در محیط کار و حمایت از او باعث می‌شود که خانواده‌ها به سمت فرزند آوری روی آورند.
اصلاح سبک زندگی
خیر خواه از دکتر سید مهدی ناظمی‌پژوهشگر و عضو کارگروه سبک زندگی ستاد تحول سازمان صدا و سیما خواست که در خصوص نقش رسانه ملی در تغییر فرهنگی جامعه صحبت کند.او گفت: ما هنور هیچ پژوهش جامعی که همه «مولفه‌های جمعیت» را درست بررسی کرده باشد ، را نداریم. برای همین از پژوهش های خرد استفاده می‌کنیم. وی در قسمتی از صحبت های خود گفت: منظور از «توسعه» آخرین تحولات اقتصادی در وسایل نیست.
وی با طرح این پرسش که در حال حاضر برای چی به جمعیت نیاز داریم ؟ ادامه داد: «جمعیت» تابع روند هاست.وقتی کاهشی شود ، زمان و فرصت زیادی لازم است، تا به صورت افزایشی این روند طی شود.
وی تصریح کرد: وقتی صحبت از «توسعه» می‌کنیم ، منظورمان خریداری «رفاه» نیست بلکه بدست آوردن «قدرت منطقه ای » است.
دکتر ناظمی با بیان اینکه رسانه ملی در سال گذشته کوتاهی‌هایی نسبت به این مهم داشته است ، ادامه داد: این رسانه بایستی بتواند«سبک زندگی » مردم را اصلاح کند.جمهوری اسلامی‌بایستی توسعه را با «زنان» طی کند.
وی با بیان اینکه ما حتی از حمایت هایی که کشورهای غربی برای خانواده‌ها تصویب کرده اند ، عقب تر هستیم ، ادامه داد: «اصلاح سبک زندگی» به سمت «سبک زندگی میانه رو » و محو نکردن «هویت زنانه» در محیط کار از مهمترین بحث هاست.
در قسمت دیگری از این نشست تخصصی ناصر خیر خواه سوال های خود را با خانم دکتر انسیه کتابچی معاون برنامه ریزی ، پایش و ارزیابی عملکرد ستاد ملی جمعیت ، دکتر مریم صفاران حقوقدان و فعال اقتصادی و دکتر علی پژهان دبیر اندیشکده سلامت جمعیت و خانواده در میان گذاشت.
با شعار «فرزند کمتر،زندگی بهتر» کلاه بزرگی بر سر ایران رفت
دکتر مریم صفاران حقوقدان و فعال اقتصادی گفت: با توجه به موضوع نشست دو مبحث را انتخاب کردم.«تحلیل اطلاعات جمعیتی » در حال حاضر به ما چه می‌گوید؟ من می خواهم از تاریخ «کنترل جمعیت» که به طور مستند و قانون مند بوده،که توسط «غرب» به ما ارائه شد ، صحبت کنم.وقتی ایران به عنوان کشوری جوان شناخته شد ، بعد از دهه 70 ،غرب با عناوین پر زرق و برق به اسم «آزادی زنان» ، زنان را از خانه به کارخانه کشاند .بعد از گذشت یک دهه جنبش ضد بارداری در کشور، سن ازدواج بالا رفت ، طلاق راحت تر صورت گرفت و سقط جنین رها شد.و پیری جمعیت در ایران تجربه شد که این‌ها از اثرات برنامه ریزی غرب در کشور بود که در حال افزایش بود.
وی ادامه داد: خیلی زیبا کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان را به شکلی فریبنده تا جایی که بتوانند به اهداف خود برسند را اجرایی کردند.همچنین صندوق جمعیت سازمان ملل به اسم «جمعیت و توسعه» ، کنفرانسی را برگزار کردند که همه جوره «جمعیت »کشور را مورد کنترل و کاهش قرار دهند.
وی با اشاره به با شعار« فرزند کمتر،زندگی بهتر» گفت: با پذیرفتن این شعار از طرف مردم ،کلاه بزرگی بر سر ایران رفت .
دکتر صفاران با طرح این پرسش ادامه داد؟ چه کسی یا کدام نهادی به ابلاغ سیاست‌های کلی جمعیت» مقام معظم رهبری که در تاریخ سی ام اردیبهشت ماه سال 1393 بیان شد، واکنش نشان داد و آن را در دستور کاری خود قرار داد.
وی تصریح کرد: قانون فعلی حمایت از جوانی که شامل 73 ماده است جوابگوی افزایش جمعیت نیست و بایستی در این راه تدبیری اندیشید.
آینده ایران از لحاظ «جمعیت » تماشایی نیست
دکتر علی پژهان دبیر اندیشکده سلامت جمعیت و خانواده طی سخنانی گفت: وقتی صحبت از «جمعیت» و «رشد اقتصادی» می‌شود ، «جمعیت» کمک می‌کند ، هموارتر به توسعه برسیم.وقتی به نتوسعه » برسیم بحث «بچه آرایی» است ، اینکه «فرزند آوری» کمتری داشته باشیم.
در گذشته می‌گفتند زمانی رشد اقتصادی داریم که نرخ رشد اقتصادی 6 یا 7 برابر نرخ رشد جمعیت در کشور باشد در صورتی که این آمار در ایران با هم همخوانی ندارد.
وی تصریح کرد: ما در حال فرصت سوزی هستیم و آینده ایران از لحاظ «جمعیت » تماشایی نیست.من یک جمعیت شناس هستم .معمولا جمعیت شناسان ، انسان‌ها را نسبت به آن چیزی که تهدید می‌شوند ، آگاه می‌کند .نتیجه‌های جمعیتی ایران و مسلمانان نگران کننده است.ببینید دنیا دارد چه کار می‌کند .جمعیت صفر تا 14 سال من دارد ، کم می‌شود.«مرگ و میر» نسبت به پارسال 17 ، 18 هزار تصادفات جاده ای داشتیم که اکثر این‌ها یا در شرف ازدواج بودند یا در پیک فرزند آوری .
«مهاجرت» ایران به زیر دیپلم رسیده
دبیر اندیشکده سلامت جمعیت و خانواده ادامه داد: در آینده هم بحث «مهاجرت» مطرح است .سالیانه آمارهایی داده می‌شود که نگران کننده است .در حال حاضر مهاجرت ایران به زیر دیپلم رسیده است .اما در کشورهایی مثل «هند» با دادن هزینه‌هایی عرق میهن پرستی را در آن‌ها نهادینه می‌کنند که اگر او رفت ، دوباره به هند برگردد ولی در مهاجر کم سن و سال ایرانی که حس میهن پرستی در او شکل نگرفته چطور توقع داریم ، دوباره او به ایران برگردد.
وی ادامه داد: وقتی ساختار جمعیت را بررسی می‌کنیم متوجه می‌شویم که نرخ رشد اقتصادی در ایران چقدر است؟ چه سنی بیشترین بهره وری را برای جامعه ما دارد؟ سن 33 سال در ژاپن بیشترین بهره وری را دارد.همچنین فرد 63 ساله ژاپنی هم سالمندی کار آفرین است که ده نفر را به خدمت گرفته و کار می‌کنند.
جلوگیری از تحلیل سرمایه‌ها
وی با بیان اینکه من هم مثل شما دغدغه مندم ادامه داد: نگذارید سرمایه‌ها تحلیل شوند.مهمترین کار که به درد جوان‌ها بخورد این است که سرمایه گذاری کنیم .در حال حاضر نگرش ها به «فرزند آوری» عوض شده است. و دولتمردان در این مهم بی تدبیری کرده اند .دولت ها متاسفانه اعتماد سازی نکردند.«اروپا» همچنان دکمه سبز «مهاجرت» را فشار می دهد .ما موظفیم آمار بدهیم و مردم را قانع کنیم .
چرا تابع حاکمیت نیستیم؟ /بالا زدن آستین همت ، برای حل مسائل جمعیتی
دکتر پژهان با بیان اینکه در گذشته اعتقاد داشتیم فرزند کمتر ، رفاه بیشتری می آورد برایش تفکر ایجاد کردیم ، تبلیغات صورت گرفت و دولت ابزار مربوطه را فراهم کرد ولی در حال حاضر که حاکمیت می خواهد «جمعیت» افزایش پیدا کند؟ پس چرا ابزار آن فراهم نمی‌شود ؟چرا در عمل هی می لنگیم؟ متاسفانه «هدف » شعار گونه است و هدف به «عمل» نمی خواند.
او خطاب به کارشناسانی که در این برنامه دعوت شده بودند ، ادامه داد: دغدغه دوستانم سر و سامان دادن این مهم است ولی اگر تا سه سال دیگر این ساست ها جواب ندهد، با بحران بزرگی مواجه خواهیم شد .برای حل مسائل جمعیتی باید آستین همت بالا بزنیم.
در بخش دیگری از این نشست تخصصی خانم دکتر انسیه کتابچی معاون برنامه ریزی، خانم دکتر زهرا بختیاری مشاور سازمان مدیریت صنعتی و خانم دکتر زهرا جلولی مدرس سبک زندگی و فعال حوزه جمعیت به ارائه دیدگاه‌های خود پرداختند.
تولید اقتصادی نخواهیم داشت
خانم دکتر انسیه کتابچی معاون برنامه ریزی ، پایش و ارزیابی عملکرد ستاد ملی جمعیت طی سخنانی گفت: ما روز ملی جمعیت داریم ولی روز جوانی جمعیت با توجه به سیاست ابلاغی مقام معظم رهبری نداریم. وی ادامه داد: کشورهای توسعه یافته وقتی دچار کاهش رشد اقتصادی می‌شوند ، با جمع کردن مهاجرین نخبه ، در رفع این مهم می‌کوشند.
وی گفت: نسبت وابستگی جمعیت سال 95 ، برای دوره سالمندی 7/8 و در سال 1403 9/30 خواهد بود.این عدد گویای این مهم است که ما در مقابل چه بحرانی قرار گرفته ایم.وقتی جمعیت به طرف سالمندی می رود ، نیروی کار خلاق و ماهر کم می‌شود و کشور بایستی برای نگهداری سالمندهای خود هزینه کند.وقتی جوان زیاد باشد ، عرضه به بحث «تولیدات صنعتی» و «تکنولژی» می رود. وقتی جمعیت به سمت «سالمندی» برود ، تقاضا در عرضه خدمات و نگه داری می رود و ما تولید اقتصادی نخواهیم داشت.
عدم عزم مسئولان
دکتر کتابچی ادامه داد: دو عامل در سال گذشته باعث شد که قانون جوانی جمعیت نتواند به نتایج خود برسد که یکی از آن‌ها عدم عزم مسئولان در این امر است. اسیاری از مسئولان در دستگاه‌های اجرایی موضوع جمعیت در دستور کارشان نیست .
مسلط در اجرا
ناصر خیرخواه کارشناس مجری ای است که به خوبی به کار خودش واقف است ، به مباحث ارائه شده تسلط دارد و به خوبی از مدیریت این نشست تخصصی بر می آید. برنامه‌های گفت و گو محور رادیویی را به خوبی هدایت می‌کند ، به خوبی سوال می‌پرسد و مدیریت زمان را نیز رعایت می‌کند.
کنترل معضل کهنسالی جمعیت
در حاشیه نشست لیلا یگانه تهیه‌کننده رادیو، درباره برگزاری نشست «جمعیت و رشد اقتصادی» گفت: با توجه به کاهش رشد جمعیت در چند سال اخیر و سیاستگذاری‌ها و مشوق‌های صورت گرفته از سوی دولتمردان در راستای فرزندآوری، بخشی که از سوی رسانه‌ها مغفول مانده بررسی ابعاد اقتصادی این معضل است که با کاهش نیروی انسانی، علیرغم وجود دستاوردهای هوش مصنوعی، تبعات منفی اقتصادی مختلف، جامعه را تهدید می‌کند.
یگانه بررسی تجربیات سایر کشورها در کنترل معضل کهنسالی جمعیت را از دیگر بخش‌های این نشست دانست که با حضور جامعه شناسان حاضر صورت خواهد گرفت.
وی ادامه داد: دستاورد گفتگوها و نظرات کارشناسان در این نشست ۳ ساعته تبدیل به چهار برنامه رادیویی خواهد بود که از شبکه رادیویی اقتصاد پخش می‌شود. همچنین حضور نمایندگان و برنامه سازان شبکه‌های رادیویی از دیگر مزایای این نشست است که گفتگو های اختصاصی و ویژه با مسئولان و کارشناسان خواهند گرفت.