به بهانه پخش مجموعه تلویزیونی «مظنون» از شبکه تماشا؛

مجموعه «مظنون» یک سریال تلویزیونی اکشن، جنایی، درام و علمی- تخیلی است که با ایده‌ اصلی جاناتان نولان، کارگردان و نویسنده فیلم‌های معروفی مانند مردان افسانه‌ای، شوالیه تاریکی و مکان‌زمان، ساخته شده است. نولان همچنین یکی از تهیه‌کنندگان اجرایی این مجموعه نیز به شمار می‌رود.

به گزارش روابط عمومی رسانه ملی، این مجموعه از بازیگران مشهوری مانند جیمز کاویزل، مایکل امرسون، تراجی پی. هنسون، کوین چاپمن و ایمی اکر بهره می‌برد و موسیقی متن آن را رامین جوادی، آهنگساز مشهور ایرانی-آلمانی، ساخته است. مجموعه مظنون درطول پنج فصل و ۱۰۳قسمت ساخته شده و برنده و نامزد چندین جایزه معتبر شده ونمرات بالایی را از سایت‌های معتبر دریافت کرده است. این مجموعه در شبکه سی بی اس پخش شد و در ایران از شبکه تماشا روی آنتن رفت.

جلوگیری از جرایم و نجات جان مردم
در این مجموعه‌هارولد فینچ یک دانشمند و مخترع با کمک گروهی که به‌تدریج با آنها آشنا می‌شود، سعی می‌کند با استفاده از یک دستگاه هوش مصنوعی از جرایمی‌که قرار است رخ دهند، جلوگیری کند وجان مردم را نجات دهد. این هوش مصنوعی را هارولد فینچ برای دولت آمریکا ساخته است و شیوه کار آن بدین صورت است که دستگاه شماره‌ افراد مرتبط با جرم را به فینچ می‌دهد و سپس او و ریس سعی می‌کنند از کشته شدن قربانیان جلوگیری کنند و مانعی بر سر راه تبهکاران قرار گیرند. در این راه، آنها با چالش‌ها، خطرات و دشمنان زیادی روبه‌رو می‌شوند که از دستگاه یا اهداف آنها خبر دارند. شیوه کار دستگاه بدین صورت است که با استفاده از داده‌هایی که از منابع مختلف مثل دوربین‌ها، رسانه‌های اجتماعی و ارتباطات الکترونیکی‌ای که دریافت می‌کند، جرایمی را که قرار است رخ دهند، پیش‌بینی کند.

این دستگاه جرایم دو دسته از شماره‌های اجتماعی را پیش بینی می‌کند و آنها را شماره‌های مربوط و نامربوط می‌نامد. شماره‌های مربوط به جرایمی اشاره دارند که مرتبط با امنیت ملی هستند و به دولت ارسال می‌شوند و شماره‌های نامربوط به جرایمی اشاره دارند که مرتبط با مردم عادی هستند و به فینچ ارسال می‌شوند. این مجموعه موضوعات مهم و به‌روزی را مطرح می‌کند که از آن جمله می‌توان به تأمین امنیت ملی، نقش هوش مصنوعی در جامعه، حقوق شهروندی و حریم خصوصی، تروریسم، جنگ سایبری، روابط انسانی، اخلاقیات و انتخاب در زندگی اشاره کرد. مجموعه مظنون مخاطب را با چالش‌ها و پیامدهای این مسائل روبه‌رو می‌کند و او را به تفکر و تامل درباره نقش و مسئولیت خود در جامعه تشویق می‌کند.

این مجموعه همچنین با نشان دادن ارزش‌های انسانی مانند دوستی، عشق، ایثار، شجاعت و امید، مخاطب را بر احساسات و انگیزه‌های شخصیت‌ خود آگاه می‌کند و در کل مجموعه‌ای سرگرم‌کننده، آموزشی و الهام‌بخش محسوب می‌شود. مجموعه مظنون با برخورداری از داستانی جذاب و پیچیده، شخصیت‌هایی عمیق و مرموز، صحنه‌هایی هیجان‌انگیز و مهیج و موسیقی‌‌ای متنوع و متناسب، توانسته است بینندگان زیادی را به خود جذب کند و امتیازات بالایی را از منتقدان و سایت‌های معتبر دریافت کند.

این مجموعه همچنین با داشتن چندین پایان باز و مبهم، بحث‌های فراوانی را در میان بینندگان و طرفداران ایجاد کرده است. این مجموعه دارای نقاط قوت و ضعفی است که قبل از گسترش بحث به آنها اشاره می‌شود: ازجمله نقاط قوت این مجموعه برخورداری از داستانی جذاب و هیجان‌انگیز است که کاملا مخاطب را درگیر خود می‌کند و با توجه به مسائل روز دنیا از اعتبار بالایی برخوردار است. شخصیت‌پردازی آن عمیق و متنوع است و هر شخصیت را با گذشته، انگیزه و توسعه‌ای منحصر به فرد معرفی می‌کند. بازی قوی و طبیعی بازیگران که بسیار با یکدیگر هماهنگ هستند و شخصیت‌های خود را به خوبی بازنمایی می‌کنند، بسیار چشمگیر است.

موسیقی متن زیبا و متناسب با فضای مجموعه است و در نهایت کارگردانی و تهیه‌کنندگی جاناتان نولان و جی جی آبرامز که سریال‌های موفق دیگری را نیز ساخته‌اند، در شاهکار بودن این اثر تأثیر بسزایی داشته است. این مجموعه نقاط ضعفی نیز دارد که می‌توان این چنین به آنها اشاره کرد: بعضی از قسمت‌ها و داستان‌های فرعی از اصل داستان دور می‌شوند و جذابیت کمتری دارند. گاه‌ اتفاق می‌افتد که برخی اتفاقات و رفتارهای نامعقول و غیرمنطقی برای پیشبرد داستان اتفاق بیفتد که این امر باعث کاهش واقع‌گرایی این مجموعه می‌شود. بعضی انتقادات و ایرادات اخلاقی و سیاسی‌ای که به مجموعه وارد شده‌ ممکن است با نظر برخی مخاطبان سازگار نباشند.

شخصیتی مرموز و پیچیده
این مجموعه اکشن و مهیج در لا‌به‌لای قسمت‌های جذابش پیام با اهمیتی را برای مخاطبان خود دارد. مجموعه مظنون دربردارنده چند شخصیت اصلی است که به‌‌تدریج هویت و گذشته آنها برای مخاطب آشکار می‌شود: هارولد فینچ، نابغه و برنامه‌نویس و یک هکر میلیاردر است که خالق دستگاه است. او شخصیتی مرموز و پیچیده دارد که گذشته‌اش در طول مجموعه به‌تدریج روشن می‌شود. او به دلیل تهدیداتی که با آن روبه‌رو است، هویت واقعی خود را پنهان می‌کند و از نام‌های مستعار مختلفی استفاده می‌کند. فینچ یک شخصیت باهوش، مهربان، اخلاقی و متعهد است که برای انجام ماموریت‌هایش از تکنولوژی پیشرفته‌ای استفاده می‌کند. او همچنین دارای روحیه‌ای شوخ‌طبع و خودمحور است که گاهی باعث ایجاد تنش بین او و همکارانش می‌شود. او گذشته‌ای پیچیده و دردناک دارد و به علل مختلف، عزیزانش را از دست داده است. در طول این مجموعه می‌بینم که او چطور با فقدان آنها کنار می‌آید و از یک شخصیت منزوی و گوشه‌گیر به شخصیتی اجتماعی تبدیل می‌شود و به همکارانش اعتماد می‌کند.

جان ریس، مزدوری است که برای فینچ کار می‌کند و در گذشته در خدمت سی آی اِی بود. او برای ادامه زندگی ناگزیر است که با گذشته‌ خشونت‌بار و تاریک خود که شامل کار برای سازمان سی آی اِی و مرگ همسرش است، مقابله کند. شخصیت سرد و بی‌رحم او به مرور تغییر می‌کند و او نیز همانند فینچ با همکارانش احساس قرابت می‌کند و با آنها دوستی عمیقی برقرار می‌کند.

جاس کارتر، یک کارآگاه پلیس درستکار است که تمام هم و غمش مبارزه با فساد و ناکارآمدی نیروی پلیس است. او باید با مشکلات شخصی خود که شامل طلاق و پسر نوجوانش است، کنار بیاید. کارتر در ابتدا شخصیتی بسیار قانون‌گرا و شکاکی دارد، اما به مرور با فینچ و ریس همکاری و به آنها کمک می‌کند و مرگ او باعث جریحه‌دار شدن قلب دوستانش می‌شود و عشق و همدلی را به آنها آموزش می‌دهد.

لایونل فاسکو که یک کارآگاه پلیس است، با گذشته پر از فساد و خلاف خود که شامل کار برای یک رئیس مافیایی است، مقابله می‌کند. در عین حال او باید با تنهایی و افسردگی خود نیز کنار بیاید. فاسکو در آغاز فردی ترسو و خودخواه است اما همکاری با کارتر، فینچ و ریس باعث تغییر شخصیت او می‌شود و او را از یک پلیس خرده‌پا به یک کارآگاه بخش جنایی تبدیل می‌کند.

روت یک هکر حرفه‌ای و یک مجرم کامپیوتری است و یکی از شخصیت‌های مهم و پیچیده مجموعه مظنون است. نام واقعی او سامانتا گروز است و تلاش بسیاری می‌کند تا از گذشته تلخش فرار کند. او در کودکی پدر و مادرش را از دست داده است. اتفاقات کودکی‌ او باعث مشکلات روحی و روانی او شده است. او در ابتدا دشمن فینچ و ریس بود وسعی داشت دستگاه را آزاد کند و آن را از قوانین و محدودیت‌هایی که فینچ برایش تعیین کرده بود، رها کند، اما درادامه داستان به یکی از متحدان آنها تبدیل می‌شود و در نجات جان انسان‌ها به آنها کمک‌می‌کند.

سامین شا، مأمور سابق سازمان امنیت ملی است. او نیز مثل دیگر اعضای گروه، گذشته سخت و خشنی داشته و شاهد مرگ همکارانش بوده است. این درد برایش بسیار سنگین بود ولی درنهایت توانست با کمک دوستانش و یافتن عشق و محبت با همگی اعضای گروه روابط عاطفی و اجتماعی برقرار کند. 

یافتن معنای زندگی
این شخصیت‌ها در طول مجموعه با یکدیگر رشد می‌کنند و متحول می‌شوند و با کمک یکدیگر به یک تیم متحد و موفق تبدیل می‌شوند. آنها با انجام ماموریت‌های مختلف، نه تنها جان افراد دیگر را نجات می‌دهند، بلکه ناجی همدیگر نیز می‌شوند. آنها با دستگاه و هوش مصنوعی رابطه‌ای عمیق و پیچیده برقرار می‌کنند و دستگاه برای‌شان نقش یک دوست، راهبر و معلم را بازی می‌کند. آنها با مواجهه با دشمنان و مخالفان قدرتمند، از‌جمله دولت، سازمان‌های جاسوسی، گروه‌های تروریستی و هوش‌های مصنوعی دیگر، برای نجات و حفظ جان انسان‌ها وآزادی مبارزه می‌کنند. آنها در طول مجموعه با انتخاب‌های سخت و مصیبت‌های زیادی روبه‌رو می‌شوند وبرای حفظ ارزش‌ها واصول خود می‌جنگند وبا تجربه احساساتی همچون دوستی، عشق، ایثار، شجاعت، اندوه، انتقام، تقصیر و امید، برای حفظ هویت ویافتن معنایی برای زندگی دست وپنجه نرم می‌کنند. 

مفهوم انسانیت و هوش مصنوعی
نکته درخور توجه دراین مجموعه این است که موجودی بی‌جان خالق تمام تحولاتی است که برای شخصیت‌های مختلف این مجموعه رخ می‌دهد. این موجود بی‌جان که همان دستگاه یا هوش مصنوعی است، نه تنها جان انسان‌ها را نجات می‌دهد که پیونددهنده جان و قلب آنها به یکدیگر است وآموزش‌دهنده همدلی و شفقت به انسان‌هاست. دستگاه با ارسال شماره‌های تلفن افراد، شخصیت‌ها را با هم آشنا می‌کند و به آنها فرصت می‌دهد که با هم همکاری کنند ودوست شوند و با ارائه اطلاعات و راهنمایی‌های لازم، شخصیت‌ها را در انجام ماموریت‌های‌شان یاری می‌کند واز آنها در برابر خطرات محافظت می‌کند.

دستگاه با نشان دادن احترام و اعتماد به شخصیت‌ها، آنها را در رشد و تحول شخصیتی خود کمک می‌کند و از آنها به عنوان دوست و همراه خود یاد می‌نماید. دستگاه به عنوان یک هوش مصنوعی شخصیت جدیدی از انسان‌ها می‌سازد و آنها را به تعامل و ارتباط با یکدیگر تشویق می‌کند و با انتخاب کردن افرادی که نیاز به کمک دارند یا می‌توانند کمک کنند، شخصیت‌ها را به معنای زندگی آگاه و آنها را به مسئولیت‌پذیری در زندگی راهنمایی می‌کند. بنابراین، می‌توان گفت که در این مجموعه هوش مصنوعی پیونددهنده بین انسان‌هاست و عامل موثر تغییر و بهبود زندگی آنهاست.

به طور کلی این مجموعه با نشان دادن فداکاری و از خودگذشتگی این شخصیت‌ها، مخاطب را به اشک و تحسین وامی‌دارد و با نشان دادن پیامد و امکانات هوش مصنوعی، انسان را به تفکر و تصمیم‌گیری درباره آینده خود و جهان تشویق می‌کند و با به نمایش گذاشتن ارتباط و تعامل انسان و ماشین، مخاطب را به سوال و بررسی درباره مفهوم انسانیت و هوش مصنوعی دعوت می‌کند.

هما شهرام بخت - گروه رسانه

منبع: روزنامه جام جم