روایت پیشرفت در شبکه یک سیما

برنامه «بی‌کرانه» روایتی از زنان و مردان افتخارآفرین جنوب کشور و به تصویر کشیدن پرده‌هایی از زندگی زنانی است که در عین گمنامی‌کارهای بزرگی می‌کنند. محور گفت‌وگوها در«بی‌کرانه»، معرفی هویت، فرهنگ بومی و روایت پیشرفت در جنوب کشور و ظرفیت‌هایی است که در مناطق جنوبی وجود دارد.

به گزارش روابط عمومی رسانه ملی، جنوب ایران سرزمین آب‌وآتش است؛ دروازه‌های مهم ورود کالا به داخل و مهم‌ترین بنادر صادراتی ما نیز در همین اقلیم است. جنوب کشور سرزمین رازها و آوازهاست سرزمین نفت و خرماست. آنجا تشنگی و آب همسایه می‌شوند و تلخی و شهد به هم می‌آمیزند و ....

این برنامه در ۶۰ قسمت تهیه و تولید شده که 54 قسمت آن تاکنون به پخش‌رسیده است. برنامه هنوز در حال پخش است و شنبه و جمعه ساعت 20:00 به مدت 50 دقیقه روی آنتن است و تا یک ماه آینده نیز ادامه دارد.

 «بی‌کرانه» شامل گفت‌وگوی داریوش ارجمند با مهمانی از شهرهای مختلف جنوب، مستندهایی درباره زندگی، فرهنگ، تاریخ و اقتصاد مردم سواحل جنوب است و فصل دوم این برنامه نیز در مرحله پیش‌تولید و در حال آماده شدن برای پخش در نوروز 1403 است.

آشنایی با ظرفیت‌های گسترده اقلیم، فرهنگ و اقتصاد سواحل جنوبی

 محمد شکیبانیا، تهیه‌کننده برنامه«بی‌کرانه» درخصوص اینکه چرا به سراغ خلیج فارس و دریای عمان رفتید، گفت: داستان ازآنجا شروع شد که از شرقی‌ترین ساحل خلیج‌فارس و دریای عمان به غربی‌ترین بندر در کرانه‌های اروند رفته‌ایم تا یک مسیر دریایی را طی کنیم و ظرفیت‌های اقتصادی و فرهنگ غنی این مناطق را معرفی کنیم.

وی ادامه داد: ازآنجا‌که برنامه مورد استقبال مردم قرار گرفت و آن را پسندیدند پس از بررسی‌های لازم به این نتیجه رسیدیم که استان‌های مرزی را یک‌به‌یک طی کنیم و این برنامه در مرزها ادامه پیدا کند و از مرزهای جنوبی به مرزهای غربی کشور برویم و مرزهای غربی را از سمت استان آذربایجان غربی ادامه دهیم. مردمانی از این خطه‌ها را دعوت و با آن‌ها گفت‌وگو خواهیم کرد.

شکیبانیا در پاسخ به اینکه چرا جنوب کشور را انتخاب کردید، افزود: در جنوب ایران فیلم‌هایی چون«ناخدا خورشید» و«کشتی آنجلیکا» ساخته شده بنابراین تصمیم گرفتیم داریوش ارجمند با همان لباس ناخدایی برنامه را اجرا کند که از آن استقبال شد و مردم هم پسندیدند.

وی با بیان اینکه برنامه ویژگی‌های متمایزی دارد که تماشای آن برای مخاطبان تلویزیون خالی از لطف نیست، گفت: داریوش ارجمند درحالی‌که لباس جنوبی‌ها را بر تن دارد، میزبان مهمانان است و روایت زیبایی از سواحل جنوبی ایران دارد. برنامه «بی‌کرانه» باهدف ایجاد آشنایی با ظرفیت‌های گسترده اقلیم، فرهنگ و اقتصاد سواحل جنوبی کشور روی آنتن شبکه یک سیما می‌رود.

وی خاطرنشان کرد: در هر قسمت از این برنامه علاوه بر گفت‌وگوی مجری با یکی از افرادی که در منطقه نقش شاخصی در وضعیت اقتصادی، فرهنگی یا سیاسی داشته‌اند، سه بخش مستند هم دیده می‌شود که در هر بخش گروه مستقلی به بررسی یک اتفاق، مکان یا زندگی مردم می‌پردازد. این برنامه راوی زندگی مردمان ساحل‌نشین جنوب کشورمان از غربی‌ترین نقطه خلیج‌فارس تا شرقی‌ترین نقطه دریای عمان است. یادآوری دلاوری‌ها و مبارزات مردان بزرگ در حفظ میهن و روایت پیشرفت ایران ازجمله اهداف تولید آن است.

وی افزود: در این برنامه به‌طور مشخص قرار بود ظرفیت‌ها، فرهنگ، آداب‌ و رسوم، جاذبه‌های دیدنی و مشخصات جغرافیایی ساکنان سواحل جنوبی ایران را معرفی و با مردمانش صحبت کند تا هم آن‌ها خودشان را در رسانه ببینند و هم بقیه مخاطبان با آنان آشنا شوند.

تهیه‌کننده برنامه«بی‌کرانه» با بیان اینکه شبکه یک به‌عنوان یک شبکه فراگیر خواستش این بود تا برنامه‌ای داشته‌باشد که خیلی درگیر مرکز و پایتخت نباشد، به همین دلیل برنامه«بی‌کرانه» به سراغ نقاط مرزی رفت، تصریح‌کرد: سعی کردیم قالب برنامه برای مخاطبان کاربردی باشد و بیننده یک برنامه شبانگاهی جذاب ببیند.

شکیبانیا درباره شناختی که خودش از این جغرافیا دارد، عنوان کرد: در زمستان سال 1401 تصمیم گرفته‌شد این برنامه تولید شود؛ اما کسانی که کار می‌کردند عمدتاً تجربه کار در حوزه سیستان‌وبلوچستان، هرمزگان و بوشهر را داشتند و ما از سرمایه‌ای که از قبل در معاونت پژوهشی تدارک دیده‌شده بود استفاده کردیم. به همین دلیل به‌طور مشخص برای این برنامه زمان خیلی کوتاهی برای انتخاب موضوعات، طراحی برنامه سفر و اینکه سراغ چه کسانی و کجا برویم صرف شد و این نتیجه تجربه‌ای بود که گروه پژوهش و کارگردانی ما از کارهای قبلی‌شان داشتند و چند سال در این زمینه کارکرده بودند.

وی درباره اینکه چه‌طور شد داریوش ارجمند را به‌عنوان راوی برنامه انتخاب کردید، افزود: بدون تردید هر فردی به کارنامه داریوش ارجمند نگاه کند، متوجه سوابق کاری درخشان او می‌شود. او همیشه نقش‌های ماندگاری را در سینما و تلویزیون بازی کرده است که تماشای آن برای هر مخاطبی جذابیت زیادی دارد. انتخاب او هم به سوابق کاری او برمی‌گردد و اینکه چند کار شاخص در جنوب ایران انجام داده بود که شاید مهم‌ترینش فیلم«ناخدا خورشید» یا«راه‌آبی ابریشم» باشد.

وی اضافه کرد: استاد ارجمند در این آثار تجربه موضوعات مربوط به دریا، صیادی، ساحل، کشتی‌نوردی، مردم، ساحل‌نشینان و... را داشت. همه این موارد باعث شد تا بهترین گزینه برای میزبانی از مهمانان در این برنامه باشد. از سوی دیگر او تجربه اجرای تلویزیونی داشت و جزو معدود هنرمندانی است که بسیار اهل مطالعه است و همین موضوع انگیزه‌ای شد تا او را برای برنامه دعوت کنیم. ما این برنامه را در ۶۰ قسمت آماده کرده‌ایم که 54 قسمت آن تاکنون پخش شده‌است.

 «بی‌کرانه» راوی زنانی بزرگ، ولی گمنام

 فاطمه ابوترابی، پژوهشگر برنامه بی‌کرانه درخصوص نحوه دسترسی به منابع تحقیقی خود در این برنامه گفت: من اهل سفر رفتن هستم و سفرهای زیادی به جنوب داشته‌ام و به همین خاطر منطقه جنوب و مردمش را خوب می‌شناسم. بحث جاذبه گردشگری و سبک زندگی آدم‌ها را می‌دانستم و یکی از کارهایی که انجام می‌دادم سوژه‌یابی بود.

وی افزود: بسیاری از پژوهشگرها و استادان دانشگاه شناخته شده را در این منطقه می‌شناختم و این آشنایی، مسیر را برایم ساده‌تر کرد و به سراغ آدم‌هایی رفتم که مردم‌شناس بودند و روی جنوب مطالعه داشتند. به صورت میدانی کار کردیم و منابع گردشگری را به بررسی گرفتیم.

وی در پاسخ به اینکه چرا جنوب انتخاب شد تصریح‌کرد: من فکر می‌کنم تلویزیون به علت اهمیت خط ساحلی دریای عمان و خلیج‌فارس، به لحاظ امنیتی، مردم‌شناسی مذهبی و اقتصادی تمایل داشت که این منطقه را انتخاب کند.

ابوترابی با تأکید بر اینکه یکی از موارد چشمگیر در منطقه جنوب، حضور پررنگ زن‌ها در آن خطه است، افزود: زنانی که بیرون جامعه مؤثرند و قصدشان نماینده مجلس شدن و عضو شورای شهر شدن نیست. کنشگری میان بانوان در استان‌های بزرگ فعالیت فرهنگی در سازمان‌ها و سمت‌های حقوقی داشتن است، اما خانم‌ها در استان‌های جنوبی کشور متفاوتند و قدم‌های کوچک، ولی مؤثری برمی‌دارند. برای مثال در شهرستان دلوار و تنگستان تعداد زیادی از بانوان در نهادهای دولتی فعالند، اما گمنامند، چون به دنبال هیاهوی استان‌های بزرگ کشور نیستند.

وی در پاسخ به این سؤال که به نظر شما این برنامه ظرفیت دارد به‌جز مناطق جنوب روی کدام مناطق دیگر کشورمان متمرکز شود، ادامه داد: من فکر می‌کنم همان‌قدر که فرهنگ جنوب مغفول مانده، کردستان، ارومیه و مناطق غربی کشور هم مغفول مانده‌اند و آن‌طوری که باید به طبیعت، مردم، آداب ‌و رسوم و مرزهایشان پرداخته نشده‌است.

 افتخارآفرینان در قاب«بی‌کرانه»

 رضا خوشدل‌راد، نویسنده برنامه«بی‌کرانه» نیز با اشاره به اینکه برنامه«بی‌کرانه» روایت زنان و مردان افتخارآفرین جنوب کشور است، گفت: بیش‌تر مهمان‌ها از نیروی دریایی‌اند و جنوبی هستند. محور گفت‌وگوها معرفی هویت و فرهنگ بومی و روایت پیشرفت در جنوب کشور و ظرفیت‌هایی است که در مناطق جنوبی کشور وجود دارد.

وی افزود: جنوب ایران سرزمین آب‌وآتش است. دروازه‌های مهم ورود کالا به کشور و مهم‌ترین بنادر صادراتی ما نیز در همین اقلیم است. جنوب کشور سرزمین رازها و آوازهاست، سرزمین نفت و خرماست. آنجا تلخی و شهد به هم می‌آمیزند و از همین روست که این کرانه‌ها را«بی‌کرانه» خواندیم.

خوشدل‌راد در پاسخ به اینکه برای نگارش متن و طراحی پرسش‌های برنامه از چه منابعی بهره برده‌اید، ادامه داد: از همه مشاهدات خود و نیز تجارب سالیان نویسندگی در رادیو و سپس تلویزیون بهره بردم تا شکوه این سرزمین را مگر ذره‌ای در این آینه که نامش«بی‌کرانه» است بازنمایی کنم و البته مولانا به‌درستی فرموده است که گر بریزی بحر را در کوزه‌ای/ چند گنجد؟ قسمت یک‌روزه‌ای.

وی ادامه داد: برای طراحی پرسش‌ها به منابع مکتوب و تاریخی به‌تناسب موضوع مراجعه می‌کردم و پس‌ازآن با استاد داریوش ارجمند در باره موضوع گفت‌وگو می‌کردم. او هم از جهت دانش عمومی و هم از جهت مطالعات تاریخی و نیز حضور میدانی در جنوب کشور بسیار با این مناطق آشناست. آن پژوهش‌ها و این تجارب همه باهم تبدیل به محورهای گفت‌وگو می‌شد و نتیجه همان‌ شد که در«بی‌کرانه» می‌بینید و می‌شنوید.