مسیر مقاومت در منطقه از هفتم اکتبر سال گذشته و با اجرای عملیات طوفانالاقصی ازسوی جنبش مقاومت اسلامی حماس، تغییر شکل نمایانی دارد و سیمای فلسطین 75 سال پساز تجاوز وحشیانه، مظلوم و غمزده، اما ثابتقدمتر و استوارتر از گذشته میدرخشد. حالا همه جهان از ستمیکه بر این زندانیانِ در وطن رفته، آگاهاند. از آنسو، هیمنه رژیم غاصب با آن گنبد آهنینش نیز با عملیات «وعده صادق 1 و 2» شکسته شده است. در ماههای اخیر، جهان شاهد تحولات اندوهبار فراوانی بوده است؛ از دست رفتن دهها هزار تن را به چشم خود دیده است و آزادگان جهان داغدار شهادت قهرمانان مقاومت، از سیدحسن نصرالله و اسماعیل هنیه تا شهید یحیی سنوار و سیدهاشم صفیالدیناند.
به گزارش روابط عمومی رسانه ملی، درباره عملکرد صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران در پوشش وقایع منطقه و بهویژه، حمله شرورانه رژیم صهیونیستی در بامداد پنجم آبان به نقاطی در کشورمان و بازنمایی تصویر شهدای مقاومت، با تنی چند از صاحبنظران سیاسی، فرهنگی و رسانهای گفتوگو کردهایم که در ادامه میخوانید.
بیژن نوباوه وطن، نماینده مجلس شورای اسلامی
انعکاس روایتهای رسانه ملی در جهان اسلام
بیژن نوباوه وطن، نماینده مجلس شورای اسلامی، درخصوص عملکرد رسانه ملی در مقطع تجاوز رژیم صهیونیستی به ایران اسلامی در بامداد روز شنبه، گفت: اطلاعرسانی ابعاد مختلف دارد و رسانه ملی در این واقعه همدوش نهادهای مسئول مثل ستاد کل نیروهای مسلح و سایر نهادها، اطلاعیههای مربوط به این عملیات نظامی را بهموقع اعلام و بهروزرسانی میکرد. وی ادامه داد: در جریان این حمله نظامی، رسانه ملی بهخوبی به وظیفهاش عمل کرد و حالات و رفتار مردم را در رویارویی با این مسئله به بهترین شکل ممکن به تصویر کشید. خبرنگاران در سطح شهرها حضور داشتند و نظرات مردم را انعکاس میدادند. مصاحبه و نظرخواهی از کارشناسان مجربی که میتوانند ابعاد مختلف این ماجرا را تشریح کنند، اهمیت زیادی داشت و رسانه ملی دراینخصوص هم عملکرد خوبی را به نمایش گذاشت.
نوباوه گفت: از هفتم اکتبر سال گذشته تاکنون، سازمان صداوسیما یکی از منابع درست و صحیح خبری نهتنها در ایران، که در سایر نقاط جهان، بهخصوص بین مسلمانهای دنیا شده است.
این عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی درخصوص بازنمایی شخصیت قهرمانان محور مقاومت در رسانه ملی تصریح کرد: یکی از مسائل مهم که اتفاقاً رسانه نقش محوری در آن دارد، شناساندن شخصیت مبارزان محور مقاومت در کشور خودشان و دیگر نقاط جهان اسلام است. شخصیت این افراد بزرگتر از آن است که بتوانیم با چند برنامه گفتوگومحور و مستند ابعاد و دیدگاههای آنان را به تصویر بکشیم. نوباوه تصریح کرد: شهید اسماعیل هنیه و شهید یحیی سنوار جزو افرادیاند که دهها سال درحال مبارزه بودند و تمام زندگیشان در مسیر مبارزه سپری شده است. اینها زحمات زیادی کشیدند و بهنظرم، کارهای خوبی درخصوص معرفی این شهدا انجام شده است؛ ولی کافی نیست. ما باید دراینزمینه تلاش بیشتری کنیم؛ چراکه نسل جدید نیاز به آشنایی جامعتری از رهبران مقاومت دارد و حتماً باید از عقبه این کشورها و اتفاقاتی که آنان پشتسر گذاشتهاند، آگاهی یابند.
مهدی جمشیدی، پژوهشگر پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
فلسطین، مسئله اولویتدار رسانه ملی
رسانهای در دنیای کنونی موفق است که همزمان با وقوع رویداد علاوه بر وظیفه اطلاعرسانی؛ تحلیلهای هوشمندانهای نیز برای ارائه داشته باشد. در تهاجم بیشرمانه رژیم صهیونی به کشورمان این جنبه از اقدام رسانه ملی توسط پژوهشگر پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامیبرجسته شده است.
مهدی جمشیدی، پژوهشگر پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و استاد دانشگاه در این باره اظهار کرد: رسانه ملی در پوشش رسانهای این اتفاق قدمبهقدم واقعه پیش رفته و در خبررسانی تأخیر نداشته است. همچنان که میدانید سرعت عمل در اطلاعرسانی حرف اول را در دنیای امروز میزند و اولین شاخص برای ارزیابی عملکرد رسانه همین امر است.
نویسنده کتاب عزم راه، با توجه به اقدام رسانه ملی در تهیه گزارشهای مردمی ادامه داد: رسانه ملی تلاش خوبی کرد تا آیینه عینیت شده و آنچه هست را بازنمایی کند. اصرار رسانه ملی در قرار دادن دوربین در معابر، میدانها و نشان دادن پهنه آسمان و اینکه آنچه هست را در قاب تصویر و حتی بدون روایت، ارائه کند، قابلتحسین است. در این صورت مخاطب با تصاویر زنده عینی معطوف به واقعیت و بیواسطه روبهرو شده و این نمای مستقیم باعث اعتماد مخاطب نسبت به رسانه ملی میشود.
جمشیدی افزود: در لحظه واکنش نشان دادن و بازنمایی بیدرنگ یعنی رسانه مسیر درستی را پیموده است.
این استاد دانشگاه دعوت رسانه ملی از اصحاب فکر و نظر را در بازه زمانی اندک، قابلتقدیر دانست و ادامه داد: اینکه صداوسیما اصحاب فکر و اندیشه را در زمان محدود فراخوانده و تحلیل را پیوست و ضمیمه «درلحظه بودن» و «عینیتنمایی» کرده است، یعنی رسانه ملی یک قاب خام نیست. وی گفت: رسانه ملی در وعده صادق یک و دو نیز بهخوبی نشان داد که توانایی آن را دارد تا اصحاب فکر و اندیشه را فراخوانده و نظرات مختلف را بازنمایی کند. تحلیلهای متفاوت از دریچههای گوناگون از زبان اشخاص متعدد در شبکهها و بخشهای مختلف رسانه ملی آنقدر زیاد بود که باعث اشباع مخاطب شده و او را از احساس خلأ و بیاطلاعی از وقایع رهایی دهد. جمشیدی اضافه کرد: از یک سال پیش تا کنون مسئله فلسطین در رسانه ملی بهصورت خاص برجسته بوده و کمرنگ نشده است. مسئله فلسطین و لبنان یکی از اولویتهای رسانه ملی بوده و به نظرم این شعله تا رسیدن به نتیجه مطلوب که همانا دستیابی به پیروزی حقیقی است خاموش نخواهد شد.
محمدکاظم انبارلویی، فعال سیاسی و رسانهای
نمایش زندگی عادی مردم پساز حمله، اقدام خوب رسانه ملی
همداستان شدن مردم کوچه و خیابان با رسانه ملی بهترین تیری بود که میشد به یاوهگوییهای سران رژیم جعلی صهیونیستی زد، مردمیکه جریان زندگی عادیشان را سیر میکردند و اخبار و تحلیلهای درست را از رسانه شاهد بودند. محمدکاظم انبار لویی، فعال سیاسی و رسانهای در این باره گفت: رسانه ملی با بازنمایی واقعیتهای عینی، جوّسازیهای صهیونیستی را درخصوص حمله اخیر نقش بر آب کرد و عملکرد خوبی از خود بهجای گذاشت.
وی ادامه داد: رسانه ملی اطلاعرسانی بهموقعی داشت و بدون اینکه با واژهها بیان کند، با تصویر صحبت کرد. برای مثال، با تصاویر مستند اعلام کرد که پدافند هوایی در خنثیسازی اهداف دشمن موفق عمل کرده است و بدینگونه، گام نخست خودش را برداشت.
این فعال سیاسی و رسانهای گام دوم رسانه ملی را در بازنمایی تهاجم اخیر رژیم صهیونیستی چنین عنوان کرد: اینکه صداوسیما سه دوربین در سه نقطه شهر تهران قرار داد و اوضاع عادی و طبیعی زندگی مردم در پارکها، خیابانها و در میدانهای مختلف را به نمایش گذاشت، نشان میدهد که هیچ اتفاقی نیفتاده است.
انبارلویی ادامه داد: رفتن بین مردم و گفتوگو با آنان و نمایش اینکه چنین اقداماتی تأثیری در روحیه، زندگی شاداب و بانشاط روزانه مردم نداشته است، از دیگر اقدامات خوب رسانه ملی بوده است. انبارلویی گام سوم را حضور مفسران و تحلیلگران در رسانه ملی دانست و گفت: حضور مفسران و کسانی که دارای تحلیلهای سیاسی راجعبه این عملکردند، بهخصوص در شبکه خبر، چشمگیر و در نوع خودش جالب بود. رسانه ملی اطلاعرسانی از منطقه، واکنشها و کنشهایی را که راجعبه این حمله بود، بهآرامی و با طمأنینه رصد و بیان کرد و بهواقع، این چهارمین گام موفق صداوسیما در فرصت طلایی جذب مخاطب بود. رسانه ملی موفق شد این فضا را بهنفع افکار عمومی تغییر دهد و درحقیقت، رابط و ابزاری برای به رخ کشیدن کنش و واکنشهای مردم در این قضیه بود. انبارلویی درخصوص بازنمایی قهرمانان و شهدای محور مقاومت در رسانه ملی گفت: نقش صداوسیما در ارائه تصویر اسطورهای از قهرمانان محور مقاومت تحسینبرانگیز است. این بازنمایی چه از زبان تحلیلگران، چه از زبان همرزمان رهبران مقاومت و چه از زبان مردم، نشان از تلاش صداوسیما برای بازنمایی تصویر واقعی و حقیقی از این قهرمانان است.
عضو کمیسیون فرهنگی مجلس
رسالتی که بهخوبی ایفا شد
حجتالاسلاموالمسلمین اسماعیل سیاوشی نیز در این باره گفت: الحمدالله صداوسیما به رسالت خود در این برهه از تاریخ بهخوبی ایفا کرد و اخباری که ازنظر امنیتی مصلحت بود را بهموقع به سمع و نظر مردم رساند.
نماینده مردم اصفهان، چادگان، فریدن و فریدونشهر در مجلس شورای اسلامی در مورد شهادت رهبران مقاومت و ادامه مسیر ظلمستیزی آنان تصریح کرد: درست است که نبود این رهبران خساراتی به وجود میآورد؛ اما به همان مقدار عزم و اراده خاصی را در محور مقاومت به وجود میآورد و جای خالی سید حسن نصرالله و اسماعیل هنیه را با عزم، اراده و جدیت گروه حزبالله و حماس پر میکند. وی ادامه داد: قطعاً نیروهای تازهنفس پا میگیرند و از همه مهمتر ما ستون و خیمه انقلاب؛ یعنی مقام معظم رهبری را داریم و مطمئنم با هدایتهای ایشان خللی در پیشبرد امور وارد نمیشود. حجتالاسلام سیاوشی در خصوص بازنمایی تصویر رهبران مقاومت در رسانه ملی طی چند ماه گذشته نیز گفت: با توجه به اطلاعاتی که داریم و همچنین نظرات مردم میتوان برداشت کرد که رسانه ملی توانسته است جایگاه این شهدای بزرگوار را بهخوبی نشان داده و با برنامههای مستمر و پرمحتوای خود اطلاعات خوبی از سیره از این عزیزان ارائه کند. عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی عنوان کرد: حملهای که رژیم کودککش انجام داد باعث آبروریزی خودشان شد و باآنهمه سروصدایی که با حامیان نابخرد خود ازجمله آمریکا و اروپا کردند کاری از پیش نبردند.
محمدامین حسام، فعال رسانهای
تقویت روح حماسی و هویت ایرانی در مردم
محمد امین حسام، فعال رسانهای، درخصوص عملکرد رسانه ملی در نحوه اطلاعرسانی و انعکاس حمله جمعهشب رژیم صهیونیستی به ایران گفت: اساساً هر نوع بازنمایی رسانهای باید با یک مدیریت تصویرِ از قبل پیشبینیشده همراه باشد. این مدیریت تصویر باید با یک پرفورمنس (نمایش مستندگونه) برنامهریزیشده انجام شود.
وی در ادامه افزود: در حمله جمعه شب چهارم آبان، کاملاً مشخص بود که رسانه ملی از قبل آمادگی داشته و هماهنگ کرده که مجری بلافاصله روی آنتن بیاید، زیرنویس مشخصی زده شود و اطلاعرسانی بههنگام انجام شود.
وی افزود: همچنین چند دوربین را به سطح شهر فرستادند تا از سطح شهر گزارش بدهند. این اقدام توانست ضمن ارائه یک گزارش واقعبینانه، هم افکار عمومی را قانع و هم آن روح حماسی و هویت ایرانی را در مردم تقویت کند وَ هم مردم را نترساند و واهمه جنگ را به مردم تزریق نکند.
حسام اضافه کرد: همه اینها نشاندهنده عملکرد موفقیتآمیز صداوسیما، بهخصوص در امر خبررسانی بود و به تعبیر دیگری، فضای مجازی هم توانست بازخوردش را از آنتن رسانه ملی بگیرد، تا اینکه خودش بهصورت ناهمگن به یک روایت منسجم دست پیدا کند. وی تأکید کرد: اینکه رسانه ملی توانست بهعنوان یک آبشخور و یک منبع به فضای مجازی هم الهام بدهد، میتواند نویدبخش اتفاقات خوبی باشد و امید است شاهد تکرارش در همه وقایع باشیم.
عطاءالله بیگدلی، استاد دانشگاه و مجری-کارشناس تلویزیون
تداوم آرامش، ثمره اقدام صداوسیما پساز حمله رژیم منحوس
عطاءالله بیگدلی، مجری-کارشناس برنامه شیوه شبکه چهار سیما و عضو هیئتعلمی دانشگاه امام حسین(ع)، درباره اطلاعرسانی رسانه ملی پس از حمله رژیم صهیونیستی در بامداد پنجم آبان گفت: اصل اطلاعرسانی که بگوییم چنین اتفاقی افتاده است، خوب بود و زیرنویس شبکه خبر بهموقع رفت؛ اما اینکه حمله ازطرف رژیمصهیونیستی است، اعلام نمیشد. بهتر بود از همان اول اعلام میشد که این رژیم به تأسیسات نظامی ایران حمله کرده و ما مشغول دفاعیم. وی همچنین، رویکرد الزام رسانه ملی به روایت اول را هم ارزیابی کرد و افزود: اعتقاد شخصیام این است که ما باید از الگوی روایت اول بیرون بیاییم، امتیاز صداوسیما، تنها و صرفاً خبر اول رفتنش نیست، بلکه خبرِ درست رفتنش هم به همان اندازه مهم است. لذا اندکی تأخیر برای ارائه خبر درست مشکلی ندارد. شنیدهها و گمانهزنیها بعضاً در سایتها و کانالهای خبری بهسرعت منتشر میشود؛ اما صداوسیما تریبون رسمی است و باید خبر صحیح منتشر کند. بیگدلی اقدام صداوسیما در نشان دادن فضای آرام کشور را مثبت خواند و گفت: واقعیت فضای کشور که حکمفرما بودن آرامش بود، بهخوبی بازنمایی و به تصویر کشیده شد. پخش تصاویری از فضای آرام کشور به تداوم آن کمک کرد و مردم خیالشان راحت بود که حملات خنثی شده و زندگی روزمره آنها را نشانه نرفته است. وی درباره بازنمایی زندگی و مجاهدتهای قهرمانان مقاومت هم ادامه داد: ما شنبهشب پنجم آبان در شبکه چهار سیما درباره شهید سنوار برنامهای داشتیم؛ اما حس میکنم هنوز کارهای نکرده بسیار است و باید به همه اشکال برنامهسازی در کنار برنامههای گفتوگومحور توجه کنیم.
علیرضا آلداوود، پژوهشگر رسانه و فضای مجازی
لزوم روایتسازی مستمر از مقاومت
علیرضا آلداوود، پژوهشگر رسانه و فضای مجازی، درباره عملکرد رسانه ملی در اطلاعرسانی حمله رژیم جعلی صهیونیستی اظهار کرد: در ساخت روایت قاعدهای وجود دارد و طرفی برنده است که اولین و بهترین روایت را با سرعت و با رعایت جوانب و اصول حوزه خبر و رسانه منتشر کند. صداوسیما نیز در حوزه پاسخ ایران به جنایت رژیم صهیونیستی در عملیات «وعده صادق 1 و 2» و همچنین، در حمله اخیر رژیم صهیونیستی به کشورمان در چند شب گذشته، توانست روایت نخست را بسازد.
بنابه گفته این پژوهشگر رسانه و فضای مجازی، اطلاعرسانی بموقع باعث انسجام و همبستگی ملی در برابر اهداف شوم رسانههای معاند میشود و آنان را در رسیدن به اهداف پلیدشان ناکام میگذارد و اساساً روایتسازیهای جدید در دنیای کنونی از الزامات رسانه است.
وی افزود: روایت نخست در فضای فعلی که دشمن از بیرون مرزها به کشور حمله میکند، اهمیت زیادی دارد. اطلاعرسانی بهنگام، انسجام و همبستگی را در پی دارد و در برابر رسانههای دشمن که کارشان ساختن اخبار جعلی است، پیروز میشود. هرقدر سرعت عمل رسانه بالاتر، عینیتر و ملموستر باشد، مخاطب بیشتری اخبار و محتوا را میپذیرد و بهاصطلاح، دشمن را در جریانسازی اخبار ناکام میگذارد. آلداوود گفت: صداوسیما در اتفاقات اخیر توانست با بهرهگیری از خبرنگاران خوب و آموزشدیده، آنتن را بهسمت مردم ببرد و با ساخت روایت از خیابانها با مردم همراه شود. وی درخصوص بازنمایی قهرمانان و شهدای محور مقاومت در رسانه ملی گفت: رهبران و شهدای محور مقاومت در شرایط منطقه و شرایط جهان، در خطمقدم حوزه رسانهای ایران و جبهه مقاومت ایفای نقش میکنند. یکی از مهمترین کارهایی که صداوسیما انجام داد، بازنمایی صحیح از چهرههای رهبران جبهه مقاومت، اعم از شیعه و اهلسنت بود. وی به ثمرات این اقدام شایسته اشاره کرد و گفت: بازنمایی رهبران محور مقاومت باعث همبستگی اقوام شیعه و سنی در داخل کشورمان نیز شده است.
وی به ویژهبرنامههای ساختهشده برای گرامیداشت رهبران مقاومت اشاره کرد و گفت: ویژهبرنامههایی که صداوسیما برای شهادت اسماعیل هنیه و شهادت یحیی سنوار داشت، از ویژهبرنامهای که برای شهادت سیدحسن نصرالله و دیگر شهدای حزبالله لبنان داشت، کمتر نبود.
این کارشناس فضای مجازی ادامه داد: تعادل در پرداختن به شهدای مقاومت باعث شد که صداوسیما در داخل کشور و حتی در سطح منطقه توازن برقرار کند و کارنامه شایسته و درخشانی ارائه دهد. وی استمرار در ساخت روایتها را مهم دانست و گفت: مهمتر از کارنامه خوبی که صداوسیما دارد، استمرار در ساخت روایتهای جذاب مهم است تا مخاطب بتواند در این جنگ شناختی مدام احساس کند که هدف، خبر صرف نیست و در قالبهای مختلف برنامهسازی و فضای مجازی باید بهسمت روایتسازیهای مستمر رفت.
حسین سیاهنوری، مدرس تحولات سیاسی تاریخی ایران
صداوسیما انصافاً درست و دقیق روایت کرد
حسین سیاهنوری، پژوهشگر اجتماعی-سیاسی و مدرس تحولات سیاسی تاریخی ایران، با بیان اینکه صداوسیما انصافاً خوب عمل کرده و مشخص است که مدیریت خوبی در انعکاس بهنگام با ملاحظات روانشناختی اجتماعی در جریان است، افزود: اگرچه برخی خبرها بعضاً بعداز کانالها و فضای مجازی منتشر شد؛ مطمئناً به این خاطر بود که درحال بررسی صحت کامل خبر بودند. بهطور کلی، ارزیابی من درباره صداوسیما مثبت و بهنظرم، کارشان ستودنی است. وی درباره تهیه گزارشها از مردم که فردای حمله رژیم صهیونیستی به ایران اتفاق افتاد، گفت: این گزارشها در نمایش واکنش روانی جامعه خوب بود. بازنمایی شرایط عادی کار و زندگی، نهتنها ایجاد آرامش کرد، بلکه یک نگاه ویژهای را متوجه مردم ایران اسلامی و انقلابی در دنیا کرد. این اقدام بهنگام صداوسیما کار خوبی بود. وی درباره بازنمایی تصویر قهرمانان مقاومت در هفتههای گذشته در رسانه ملی نیز گفت: این هم کار خوبی است و این شناخت دادن به مردم، ما را ازنظر معدل فکر، اندیشه و گزینش بسیار به هم نزدیک و آرامش روانی در جامعه ایجاد میکند.