به گزارش روابط عمومی رسانه ملی، زینب تقوایی، تهیه‌کننده سیما، مهدی طهماسبی، مدیر گروه ادبیات نمایشی رادیو نمایش و علی حمزه‌ای، مجری و خبرنگار شبکه خبر مهمان این نشست بودند. در این جلسه که به مدت یک ساعت برگزار شد، هرکدام از مهمانان به بیان تجربیات خود از روند تولید رسانه‌ای در صداوسیما در دوران کرونا پرداختند.
هزینههای بالای روحی و مادی برای تولید اثر
زینب تقوایی، تهیه‌کننده سیما که با مجموعههای تلویزیونی «دودکش»، «با خانمان»، «مدینه» و «زیر پای مادر» شناخته می‌شود، با اشاره به‌مواجهه گروه‌های تولید با موضوع کرونا گفت: بی‌شک در این اتفاق همه‌گیر همه مشاغل آسیب دیدند و مشاغل سینمایی و تلویزیونی نیز از این آسیب مصون نبودند، اما در حوزه صدا و تصویر معضلات ما فراوان بود.
وی افزود: مواجهه ما در ابتدای ورود این ویروس مانند دیگر مردم بود. فکر می‌کردیم ظرف چند ماه می‌شود از این بیماری عبور کرد؛ برای همین در ابتدا با تعطیلی تولید، کار را متوقف کردیم، اما درگذر زمان متوجه شدیم که باید تولید را با همین شرایط ادامه دهیم.
تقوایی با اشاره به شرایط کار در این دوران متذکر شد: هرچند با تقسیم عوامل تولید بین گروه پشت‌صحنه و بازیگران از تجمع و ازدحام افراد کاستیم و تمام سعی‌مان را کردیم که با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی خطر ابتلا را به حداقل برسانیم، اما هیچ‌کدام از این‌ها مانع عدم ابتلای بازیگران و گروه تولید نشد.
به گفته این تهیه‌کننده، شرایط تولید یک مجموعه تلویزیونی ایجاب می‌کند که بازیگران بدون ماسک روبروی هم قرار بگیرند و مخصوصاً در فضاهای بسته رعایت فاصله اجتماعی میان گروه تولید اجتناب‌ناپذیر بود.
وی با اشاره به نگرانی گروه‌های برنامه‌ساز از ابتلای عوامل به کرونا گفت: باوجود رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی و حضور پزشک و پرستار درصحنه و آزمایش مداوم PCR، تعدادی از بازیگران و عوامل تولید به این بیماری مبتلا شدند و این اتفاق، به‌دشواری کار ما اضافه کرد.
تقوایی افزود: وقتی فردی مشکوک به کرونا بود و یا مبتلا می‌شد مجبور بودیم کار را متوقف کنیم، چراکه نمی‌شد برای کارگردان یا بازیگر جایگزینی در نظر گرفت و برای مثال، این اتفاق سبب تعطیلی چندباره مجموعه تلویزیونی «دودکش» شد.
این تهیه‌کننده سیما با اشاره به هزینههای زیاد این بیماری در پشت‌صحنه تصریح کرد: برای نمونه در بخش گریم مشکلات عدیده‌ای داشتیم، چراکه علاوه بر استریل کردن وسایل، باید برای هر فرد از وسایل جداگانه‌ای استفاده می‌کردیم و این اتفاق سبب طولانی شدن زمان تولید می‌شد. یا در بخش تدارکات مخصوصاً اوایل ورود کرونا تمام سطوح و وسایل را ضدعفونی می‌کردیم که همه این موارد موجب بالا رفتن هزینه تولیدی می‌شد که برای آن پیش‌بینی‌نشده بود.
وی با اشاره به پوشش هزینه درمان مبتلایان گفت: بسیاری از تهیه‌کننده‌ها خود را موظف دانستند که در این مدت اگر فردی در گروه تولیدشان مبتلا شد، هزینههای درمانش را پرداخت کنند. این وظیفه ما بود، اما درهرحال صدمه روحی و محتوایی که گروه تولید از این بیماری دید بسیار بیشتر از صدمات مادی بود.
نزدیک‌تر از همه به خطر
علی حمزه‌ای، مجری و خبرنگار شبکه خبر هم در این نشست در خصوص آسیب‌های روانی و مشکلات تولید در دوران کرونا گفت: بیش از یک سال و هفت ماه از شروع این بیماری گذشته است. به جرأت می‌توان گفت این بیماری به لحاظ فراگیری از دوران جنگ تحمیلی هم آسیب بیشتری وارد آورده است، چراکه در دوران دفاع مقدس بخش خاصی از جامعه درگیر بودند و بقیه در حواشی ماجرا بودند؛ اما در دوران کرونا هیچ فردی در هر جایگاه و شرایطی از این بیماری مصون نبوده است و شرایط ابتلای یک روستایی در نقطه‌ای دورافتاده با یک خبرنگار یا مدیر یکسان بوده است؛ ازاین‌رو در حال گذار از دوران سختی هستیم.
وی با اشاره به‌سختی کار خبری در این دوران گفت: درحالی‌که حضور خبرنگاران شبکه خبر در فضای کار با نصف افراد حاضر در شبکه است، اما احتمال ابتلا به کرونا متصور است و علی‌رغم برنامه‌ریزی و رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی مانند دیگر مشاغل و گروه‌های تولید، خبرنگاران بسیاری به این بیماری مبتلا شدند.
حمزه‌ای با اشاره به افزایش حجم تولید خبر و گزارش در این دوران افزود: رسالت رسانه اطلاع‌رسانی و پوشش اخبار است و در این دوران رسانه ملی مهم‌ترین نقش را در اطلاع‌رسانی درست به مخاطب داشت؛ ازاین‌رو حجم کار ما چند برابر شد و موضوع کرونا یکی از مهم‌ترین سوژه‌های خبری شد.
خبرنگار شبکه خبر افزود: گزارش از بیمارستان‌ها و آی سی‌یو، گزارش از سطح شهر و... برای همه ما خطرآفرین بود. من به‌شخصه در چندماهه اخیر سه بار به سالن تطهیر در بهشت‌زهرا (س) رفتم و گزارش تهیه کردم که اتفاق سختی بود.
به گفته این خبرنگار او دو بار این بیماری را پشت سر گذاشته است و در فضای شبکه خبر فقط شاید دو یا چند نفر از همکاران باشند که به این بیماری مبتلا نشده‌اند و همه خبرنگاران دستکم یک بار تجربه این بیماری را پشت سر گذاشته‌اند.
تغییر شیوه تولید محتوا
مهدی طهماسبی، دیگر مهمان این نشست نیز با اشاره به مهم‌ترین دغدغه حضور در استودیوهای تولید برنامه در رادیو گفت: در فضای رادیو امکان کنترل این بیماری تا حد ممکن وجود داشت، اما در حوزه هنرهای نمایشی این امکان به حداقل خود رسید، چراکه ذات نمایش رادیویی رودررویی باهم و گفتن و شنیدن است؛ ازاین‌رو نمی‌شد فضا را طوری طراحی کرد که مانند دوبله هر فرد تنها به استودیو بیاید، نقش خود را بگوید و برود.
وی افزود: در تولید یک اثر نمایشی سوای بازیگران آن نمایش، افرادی مانند افکتور، تهیه‌کننده، صدابردار و... حضور دارند و حداقل افراد برای یک نمایش کوتاه 6 نفر است که این افراد باید در استودیویی کوچک برنامه را ضبط کنند. ازاین‌رو رعایت فاصله خیلی سخت است.
مدیر گروه ادبیات نمایشی رادیو نمایش با اشاره به راهکارهای رادیو برای کنترل این بیماری و به حداقل رساندن آسیب‌های ناشی از کرونا گفت: در کنار تدابیر محیطی برای این کار تلاش کردیم به سمت نمایشنامه‌هایی برویم که هم تعداد بازیگران کمی داشته باشد و هم تعامل آن‌ها با هم کمتر باشد تا بتوان در هنگام ضبط افراد را تفکیک کرد. بااین‌حال ادامه این روند آسیب جدی به تولیدات نمایشی می‌زند و امکان تولید مجموعههای صدقسمتی و بیشتر را از ما می‌گیرد.
کار به عشق مردم
در ادامه، تقوایی در پاسخ به این سؤال که در مقام تهیه‌کننده چه درسی از این بیماری فراگرفته است؟ گفت: همه ما در شرایط یکسانی هستیم و هیچ نقطه از جهان مصون از این بیماری نیست؛ پس ما هم مثل همه‌جای دنیا در حال تجربه‌اندوزی و یافتن راهکارهای درست هستیم.
وی افزود: آنچه ما آموختیم این است که در دوران بحران چگونه باید به شرایط آرام و باثبات دست پیدا و فضا را به‌دوراز بحران کنترل کنیم.
تقوایی گفت: به نظر می‌رسد میزان فوتی در سینما بیشتر از تلویزیون بوده، اما هنرمندان هر دو حوزه تمام تلاششان را کردند تا برای ماندن در عرصه هنر خود را اثبات کنند.
به گفته این تهیه‌کننده تنها علاقه هنرمندان به مردم است که آن‌ها را وادار کرد در شرایط سخت کار را تعطیل نکنند و عاشقانه جلوی دوربین بیایند. سوای کسانی که دغدغه معیشت داشتند، بسیاری از هنرمندانی که حتی نیاز مادی نداشتند و می‌توانستند یک سال بیکار باشند هم در این مجموعه‌ها حضور داشتند، چراکه این حرفه برخاسته از عشق و علاقه است و مخصوصاً در آثار طنز همیشه بر این باور بودند که مردم در شرایط سخت کرونا به کارهای طنز نیاز دارند و نباید آن‌ها را تنها گذاشت.
تقوایی در پاسخ به این پرسش که چه آینده‌ای را برای کار کردن در این شرایط متصور است؟ گفت: هر چند همه ما امیدواریم این بیماری از این کشور برود؛ اما شواهد گویای این است که باید همچنان با این بیماری کنار بیاییم. برای من و بسیاری از همکارانم در تولید بحث روحی روانی این بیماری مهم‌تر است. در کنار درمان‌های موجود و واکسیناسیون مردم ایران به‌شدت ازلحاظ روحی در شرایط دشواری هستند و لازم است که رسانه به این موضوع توجه کند.
وی با اشاره به نحوه کنار آمدن با این بیماری گفت: فعلاً سراغ طرح‌هایی که نیاز به فضاهای بسته دارد و قصه‌های آپارتمانی نمی‌رویم و طرح‌هایی را انتخاب می‌کنیم که 90 درصد آن در فضای باز باشد. این اتفاق روی کار نویسندگان هم اثر گذاشته است و آنان نیز داستان‌هایشان را به این سمت سوق داده‌اند. به‌هرحال برای ادامه کار نیاز به مهندسی تولید است تا با توجه به نیاز مخاطب در این روزها آثاری تولید کنیم که باری را از دوش مخاطب بردارد و به او آرامش ببخشد.
تجربه جدید در رادیو
طهماسبی نیز دراین‌باره گفت: نمی‌شود تولید را متوقف کرد، چراکه رسانه نیاز به تولید محتوا دارد. پس باید شرایط را به نفع سلامتی یکدیگر تغییر دهیم.
وی افزود: در حوزه نمایش سراغ آثار 30 قسمتی 6 دقیقه‌ای رفتیم و از نویسندگان خواستیم داستان‌هایی باشخصیت‌های کمتر بنویسند تا آسیب کمتری به بازیگران نمایش رادیویی وارد شود.
مدیر گروه ادبیات نمایشی رادیو نمایش در پایان گفت: جریان اطلاعات و نحوه اطلاع‌رسانی در حال تغییر است. اکنون ما شرایط جدیدی را تجربه می‌کنیم که می‌تواند مدل تازه‌ای از مدیریت پیام را به نمایش بگذارد.
تغییر در نحوه تولید
حمزه‌ای نیز دراین‌باره گفت: ما همچنان هزینه این بیماری را در گروه تولید خبر می‌دهیم. نوع کار ما اطلاع‌رسانی است و باید پاسخگوی همه رویدادهای جاری کشور در رسانه باشیم؛ ازاین‌رو چاره‌ای برای بهبود شرایط کاری نداریم.
وی افزود: حوزه خبر همیشه به پیشواز وقایع می‌رود و باید بدون هیچ محدودیتی کارش را انجام دهد. شاید بتوان در پردازش خبر و نحوه تولید آن تغییراتی داد تا آسیب کمتری به خبرنگاران وارد شود، اما حضور درصحنه یک خبرنگار او را ناگزیر از حضور میدانی می‌کند و این اتفاقی است که در همه دنیا در حال رخ دادن است.