زنده نام محمدرضا حسن بیگی، کتاب پژوه، نویسنده و از فعالان عرصه مطبوعات شامگاه چهارشنبه اول بهمن در سن ۶۹ سالگی بر اثر ابتلا به کرونا دارفانی را وداع گفت.
به گزارش روابط عمومی رسانه ملی، محمدرضا حسن‌بیگی طی یکی دو دهه اخیر، عمده فعالیت فرهنگی خود را بر نگارش و اجرای برنامه های رادیویی در حوزه های کتاب، ادبیات و شعر متمرکز کرده بود. هر چند وی فعالیت مطبوعاتی خود را در سال‌های پیش از انقلاب شکوهمند اسلامی آغاز کرد و در طی این دوران با نشریاتی همچون اطلاعات هفتگی، جوانان امروز، خانواده، اسرار، جوان امروز در مقام نویسنده و یا دبیر سرویس همکاری داشت.
زنده‌نام حسن‌بیگی همچنین سال ها با رادیو فرهنگ به عنوان نویسنده، کارشناس و مجری همکاری نزدیکی داشت و علاوه بر برنامه «هفت کوچه» با روایت فرهنگ مردم و تهران قدیم در مسابقه «کتابستان» نیز به عنوان طراح سوال و مشاور محتوایی(سردبیر) همکاری می‌کرد.
آخرین برنامه به سردبیری و طراحی سوالات مسابقه «کتابستان» محمدرضا حسن‌بیگی، ظهر جمعه، سوم بهمن از آنتن شبکه رادیویی فرهنگ پخش شد.
زنده‌نام حسن‌بیگی مولف کتاب‌هایی همچون تهران قدیم، بازارها و بازارچه‌ها، زیارتگاه‌های تهران، از بلدیه تا شهرداری، آخرین سلطان و غیره بود.
برای آشنایی با ویژگی های اخلاقی و حرفه ای زنده نام محمدرضا حسن بیگی با رویا ولی زاده، تهیه کننده دو برنامه «کتابستان» و «هفت کوچه» و مهدی دادجو، مدیر گروه کتاب شبکه رادیویی فرهنگ گفت و گو شده که در ذیل می آید.
در کار با زنده نام حسن بیگی، خیال تان از هر حیث راحت بود
رویا ولی‌زاده ضمن تسلیت فقدان این پژوهشگر و فعال مطبوعاتی به جامعه رادیو و خانواده وی گفت: زنده‌یاد حسن بیگی در کار و حرفه خود که نگارش و پژوهش متن‌های رادیویی و مطبوعاتی بود، آن‌چنان حرفه ای بود که تمام همکاران در تعامل با وی از نظر محتوا و کیفیت آثار خیال شان راحت و آسوده بود. مطالبی که او ارائه می کرد، بسیار گزیده و بازگوکننده فصل و فضای اصلی ساخت برنامه بود و به هیچ وجه حشو و اضافات در آثار او به چشم نمی خورد.
در حقیقت شناسنامه و هویت برنامه هایی که زنده نام حسن بیگی برای آنها قلم می زد و متن می نوشت، شناسنامه ای کاملاً روشن و قابل ارتباط گیری با هر نوع مخاطب علاقه مند در عرصه فرهنگ و هنر، خاصه حوزه کتاب، ادبیات و شعر بود. او در بحث نوشتاری بسیاری از نکاتی که مدت هاست در نوشتار متن رادیویی فراموش شده بود را هنوز رعایت می‌کرد و همین مسئله قرائت متن را برای گوینده بسیار راحت تر و همچنین فضاسازی برنامه که کار اصلی تهیه‌کننده است، را سهل الوصول تر می کرد.
ولی زاده تصریح کرد: قلم زنده‌نام حسن بیگی در برنامه های رادیویی به ویژه برنامه‌هایی که با محور کتاب، شعر و ادبیات در ارتباط بود به‌عنوان شناسه آن برنامه ها شناخته می شد. به بیان ساده تر وقتی که کار را به محمدرضا حسن بیگی می‌سپردی، خیالتان در مقام تهیه‌کننده راحت بود.
قلم حسن‌بیگی تضمین آرامش خاطر و کیفیت برنامه‌سازی برای تهیه‌کننده بود
ولی‌زاده در تأیید قدرت قلم و پیش برندگی برنامه با محور متن های حسن بیگی گفت: زمانی که یک تهیه کننده، به ویژه در برنامه های زنده میکروفونی را به گوینده می‌سپارد، باید از دانش و اشراف او در حوزه ادبیات معیار اطمینان داشته باشد. همچنین باید در هر حوزه و برنامه ای در انتخاب گوینده، فردی را برگزیند که هنگام سپردن میکروفن زنده این اطمینان را داشته باشد که او همسو با خط، ربط، محور و تم برنامه صحبت می کند. متن های محمدرضا حسن‌بیگی نیز چنین آرامش خاطر و امنیت برنامه‌سازی را در اختیار تهیه کنندگانی که با او در مقام نویسنده کار می‌کردند، قرار می‌داد.
وی با اشاره به آنکه زنده‌نام حسن‌بیگی پشتوانه برنامه‌هایی بود که با آنها همکاری می‌کرد، یادآور شد: دانش، نگاه پژوهشی و قلم زنده‌نام حسن‌بیگی برای محتوا و متن برنامه پشتوانه محکمی بود. آخرین برنامه‌ای که از او پخش شد، جمعه سوم بهمن، مسابقه کتابستان بود که آخرین متن این نویسنده در طی سال‌ها فعالیت او در رادیو به شمار می‌رود. متنی که او برای این مسابقه با محور کتاب می نوشت، نشان دهنده اشراف او در حوزه کتاب شناسی و دامنه وسیع مطالعاتی او نه تنها در حوزه ادبیات و شعر، که در تمامی حوزه ها بود. این تهیه‌کننده رادیو فرهنگ تصریح کرد: همین مسئله باعث شده بود که مسابقه کتابستان به‌عنوان یکی از برنامه‌های برتر و شناخته‌شده شبکه رادیویی فرهنگ در حوزه کتاب شناخته شود و مخاطبان خاص خود را نیز جذب این برنامه کند.
ویژگی حسن بیگی که کمتر در نویسندگان امروزی برنامه های رادیویی وجود دارد
ولی‌زاده دیگر ویژگی متن‌های نوشتاری محمدرضا حسن‌بیگی را به دقت و اشراف او در انتخاب متن های مناسب با طیف مخاطبان، گروه سنی و دامنه هدف مخاطبان هر برنامه دانست و خاطرنشان کرد: چنین ویژگی کمتر در قلم نویسندگان برنامه‌های رادیویی در زمان حاضر وجود دارد، که زنده‌نام حسن‌بیگی از این ویژگی برتر و ممتاز برخوردار بود. به همین سبب برنامه‌هایی که با قلم او تولید می‌شد در جذب و همراهی مخاطب نسبت به دیگر برنامه‌ها توفیق بالاتری را داشت.
وی درباره دیگر تجربه همکاری با زنده‌نام حسن‌بیگی در برنامه «هفت کوچه» گفت: پیش از آنکه تهیه کننده این برنامه شوم، اجرا و کارشناسی این برنامه بر عهده زنده نام حسن‌بیگی بود. با شنیدن چند برنامه، پیش از پذیرفتن تهیه‌کنندگی این برنامه، دانش، اشراف، ادبیات و شیوه گویندگی او مرا تحت تاثیر خود قرار داد. وی افزود: همین مسئله بود که پذیرفتن این برنامه برای تهیه‌کنندگی را برای من ساده‌تر کرد، چرا که اطمینان داشتم با توجه به حضور چنین فردی در مقام کارشناس-مجری امر پیش‌برندگی این برنامه حتی با تغییر تهیه‌کننده ، نه تنها خللی در آن وارد نخواهد ساخت که می تواند در مسیر صعودی که از پیش آغاز کرده بود، به حرکت خود ادامه دهد.
ویژگی ممتاز محمدرضا حسن‌بیگی از دیدگاه مخاطبان برنامه‌های رادیویی
این تهیه‌کننده شبکه رادیویی فرهنگ در بیان دیگر ویژگی‌های حسن‌بیگی به ارتباط‌گیری او با مخاطبان اشاره کرد و گفت: استفاده کردن از بیان و ادبیات ساده و روان و انتخاب درست از آداب و رسوم عامه برای انتقال محتوای برنامه «هفت کوچه » که براساس ادبیات عامه استوار بود، باعث شده بود تا مخاطبان نیز اقبال بسیار خوبی از این برنامه داشته باشند. وی ادامه داد: مخاطبان در ارسال پیامک‌ها و ارتباطات تلفنی نیز بارها نسبت به اشراف و زبان ساده و بی تکلف و درعین حال تاثیرگذار حسن‌بیگی تاکید کرده بودند. این خود یکی دیگر از رموز موفقیت زنده‌نام حسن‌بیگی در عرصه اجرا در حوزه برنامه‌سازی رادیو به شمار می رفت.
قدرت زبان تصویری زنده‌نام حسن‌بیگی برای کار در رسانه‌ای شنیداری
مهدی دادجو، سرپرست گروه کتاب شبکه رادیویی فرهنگ، نیز ضمن تسلیت فقدان و درگذشت زنده نام حسن‌بیگی، او را یکی از چهره‌های شناخته‌شده در عرصه نگارش متون رادیویی و اجرای برنامه‌های فرهنگی با محور کتاب و ادبیات عامه دانست و یادآور شد: یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های ماندگار زنده‌نام حسن‌بیگی، شناخت از رسانه‌ای چون رادیو بود.
وی ادامه داد: ادبیات رادیو برخلاف ادبیات رسانه‌ای تصویری چون تلویزیون، رویکرد و نگرشی متفاوت را می طلبد. علاوه بر آنکه برنامه های رادیویی ستون خود را بر ادبیات معیار قرار می دهند، اما به سبب آنکه رادیو، رسانه‌ای شنیداری است، نیازمند بهره‌گیری از ادبیاتی متفاوت همراه با زبان تصویری و درعین حال روایتی ساده برای برقراری ارتباط با طیف وسیع‌تر مخاطبان به شمار می رود که زنده نام حسن بیگی از این ویژگی نیز بسیار بهره می‌برد.
سهم زنده‌نام حسن‌بیگی در جذب مخاطبان جوان به برنامه‌های رادیویی و کتاب
سرپرست گروه کتاب شبکه رادیویی فرهنگ با تاکید بر این مسئله که دامنه کتاب‌شناسی و سیر مطالعاتی زنده‌نام حسن‌بیگی، از دیگر وجوه مؤلف و ممتاز این هنرمند فقید به شمار می‌رفت، گفت: جایگاه برنامه‌سازی در گروه تخصصی چون کتاب، برای شبکه‌ای مانند فرهنگ، یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌هایی است که می‌تواند در ارتباط‌گیری با مخاطب و تلاش برای ارتقاء سطح کتاب و کتاب‌خوانی و انس با یار مهربان بسیار مؤثر باشد.
حضور کارشناسان و نویسندگانی چون زنده‌نام حسن بیگی با توجه به دامنه‌ای گسترده در حوزه کتاب‌شناسی از یک‌سو و از سوی دیگر مخاطب‌شناسی دقیق، تاثیرگذاری بالایی در جذب و جلب مخاطبان به عرصه کتاب و کتاب‌خوانی دارد.
دادجو در پایان با اشاره به آنکه از دیگر ویژگی‌های بارز فعالیت حسن‌بیگی در شبکه رادیویی فرهنگ، ارتباط نزدیک او با نسل جوان بود، یادآور شد: همین ویژگی او باعث شده بود که در انتخاب زبان، بیان و ادبیات بتواند بیشترین اقبال را از سوی جوانان که امروز در مواجهه با انبوه تولیدات رسانه‌ای قرار دارند، آنها را به سمت رادیو و برنامه‌های رادیویی جلب کند.