سه‌شنبه این هفته، سوم نوامبر، انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا برگزار می‌شود. اهمیت این رویداد برای مردم دنیا و چگونگی پوشش خبری آن از موضوعاتی است که از دو جنبه یکی آزادی خبرنگاران در آمریکا برای پوشش خبر و یکی اطلاع رسانی آن در کشور قابل بررسی است. گفت و گو با خبرنگارانی که این موقعیت را تجربه کرده اند شاید بتواند مبین این موضوع باشد.
به گزارش روابط عمومی رسانه ملی، ابراهیم شکوری و مرتضی غرقی، خبرنگاران اعزامی‌پیشین رسانه‌ملی به این کشور از تجربیاتشان پیرامون پوشش اخبار انتخابات آمریکا در این گفت و گو سخن گفته اند.
پیچیدگی انتخابات و دستان باز حکومت
مرتضی غرقی با بیان اینکه انتخابات همواره یکی از رویدادهای مهم در این کشور محسوب می‌شود عنوان می‌کند: رسانه‌های هر دو حزب جمهوری‌خواه و دموکرات با مطرح کردن حاشیه‌های دو نامزد می‌کوشند تنور انتخابات را داغ کنند.
غرقی ادامه می‌دهد: در مدت شش سال اقامت در نیویورک، در دو دوره انتخابات کنگره و دو دوره انتخابات ریاست جمهوری اوباما حضور داشته‌ام. تجربه‌ای که از این انتخابات در ذهنم نقش بسته این است که هر دو حزب تا جایی رقابت‌ها و جنجال‌های سیاسی را ادامه می‌دهند که حیات امنیت ملی و منافع دو حزب تهدید نشود و هرگاه به این مرحله رسیدند، دعواهای حزبی متوقف می‌شود.
او اضافه می‌کند: نکته دیگر اینکه اگر دو حزب درباره اختلافات به نتیجه نرسیدند دیوان عالی فدرال آمریکا و دادستان کل تصمیم نهایی را می‌گیرند و دو حزب موظف به تبعیت از تصمیم آن هستند؛ همانند دوره بوش و الگور که دیوان عالی فدرال آمریکا به نفع بوش رأی داد، در حالی که الگور رأی بیش‌تری داشت.
این خبرنگار پیش‌کسوت رسانه‌ملی با اشاره به پیچیدگی روند رأی‌گیری در انتخابات آمریکا می‌گوید: در آمریکا مردم به حزب رأی می‌دهند و در نهایت با آرای الکترال که به نسبت جمعیت هر شهر وجود دارد رئیس‌جمهور انتخاب می‌شود. این پیچیدگی انتخابات، دست حکومت آمریکا را در مهندسی رأی مردم و انتخاب نهایی را باز می‌گذارد.
غرقی ادامه می‌دهد: همچنین هر نامزدی که در انتخابات پیروز شود، حزب و نامزد مغلوب سریعاً به رئیس‌جمهور و حزب پیروز تبریک می‌گوید و همه‌چیز آرام می‌شود و طرفداران آن‌ها نیز نتایج انتخابات را می‌پذیرند. علاوه بر این، رئیس‌جمهور پیروز تنها پست‌های حزبی را می‌تواند جابه‌جا کند نه همه پست‌های دولتی را. به‌عنوان مثال در وزارت کشاورزی یا وزارت خارجه تنها وزیر و معاون اول او را می‌تواند جابه‌جا کند و نه بیش‌تر. وی حتی سفرا یا نماینده آمریکا در سازمان ملل را نمی‌تواند تغییر دهد و کمیته تخصصی در سنای آمریکا باید برای ادامه یا توقف کار آن‌ها نظر دهد.
وی با اشاره به انتخابات پیش روی آمریکا نیز می‌گوید: البته ترامپ همه روش‌ها و قواعد حکومتی را که تاکنون برای اداره آمریکا توسط دو حزب نوشته شده بود پشت سر گذاشته و معلوم نیست در صورت باخت او چه اتفاقی روی دهد. طرفداران افراطی او که همگی مسلح هستند ممکن است دست به شورش مسلحانه بزنند در آن صورت لابی قدرتمند و حکومت سایه در آمریکا تصمیم خواهدگرفت که چگونه رفتار کند.
خبرنگار اسبق رسانه ملی می‌افزاید: برخی تحلیل‌ها حکایت از آن دارد که اگر نتوانند ترامپ را آرام کنند یا او را ترور خواهند کرد یا به بهانه‌هایی که از وی دارند به حبس محکومش خواهند کرد.
پوشش خبری با اضطراب فراوان
ابراهیم شکوری، دیگر خبرنگار اعزامی صداوسیما به نیویورک نیز با بیان اینکه بنده از نیمه خرداد ١٣٨٩ تا اسفند ١٣٩۴ و حدوداً شش سال در مقر سازمان ملل متحد در نیویورک به‌عنوان مدیر دفتر نمایندگی صداوسیما انجام وظیفه کرده‌ام، می‌گوید: از آنجا که محدودیت‌های صدور ویزا و هزینه نیز وجود دارد، مدیران دفتر نیویورک، هم‌زمان کار خبرنگاری هم انجام داده‌اند.
وی می‌افزاید: بنده نیز طبق همین روند، حدود شش سال استقرار در نیویورک، اخبار و تحولات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و منطقه‌ای آمریکای شمالی را پوشش داده‌ام.
شکوری با بیان اینکه انتخابات دور دوم اوباما در آبان سال ١٣٩١ و انتخابات کنگره در آبان ١٣٩٣ دو انتخاباتی بود که بنده در زمان اقامتم در آمریکا پوشش دادم، می‌گوید: به‌علت محدودیت‌های ضد حقوق بشری آمریکا مبنی بر ممنوعیت تردد خبرنگاران ایرانی در خارج از محدوده ٢۵ مایلی نیویورک، امکان حضور در واشنگتن و تهیه گزارش‌های انتخاباتی از پایتخت سیاسی آمریکا میسر نیست، ولی از نیویورک به عنوان مرکز رسانه‌ای این کشور، اخبار انتخابات پوشش داده شد.
وی به سختی‌ها و محدودیت‌های پوشش اخبار انتخابات آمریکا اشاره می‌کند و اظهار می‌دارد: حضور غیررسمی در چند شعبه رای‌گیری در منهتن و ارتباط مستقیم تصویری با خبر ٢١ شبکه یک سیما از مقابل یک شعبه اخذ رای در شمال نیویورک، از جمله مواردی است که در خاطرم مانده که البته با اضطراب فراوان و خطرپذیری بالا صورت گرفت.
شکوری ادامه می‌دهد: علاوه بر محدودیت تردد در ٢۵ مایل، محدودیت عملکرد به‌معنای حوزه‌های تحت پوشش هم اعمال می‌شود. به این معنی که خبرنگاران ایرانی مستقر در سازمان ملل، فاقد مجوز لازم برای پوشش اخبار آمریکا هستند و فقط موظفند اخبار سازمان ملل متحد و سازمان‌های تخصصی تابعه آن را پوشش دهند.
این خبرنگار پیشین رسانه‌ملی با بیان اینکه با همه محدودیت‌ها، در دو دهه گذشته که رسانه‌ملی در نیویورک دفتر نمایندگی تاسیس کرده، همه تحولات آمریکا را نیز با هر ترفندی که بوده، پوشش داده است، می‌گوید: تجربه درخور توجهی که در بسیاری از ماموریت‌های خبری خارج از ساختمان اصلی سازمان ملل متحد تکرار می‌شد، استفاده از کارت خبرنگاری این سازمان برای پوشش رویدادهای میدانی همان محدوده ٢۵ مایلی بود.
وی می‌افزاید: به‌عنوان مثال ما از منطقه طوفان زده «بریزی پوینت» در جنوب منطقه بروکلین نیویورک هم گزارش دادیم و هم با خبر سراسری ارتباط زنده تصویری برقرار کردیم؛ همان طوفان «سندی» که در هشتم آبان ١٣٩١ صدها منزل مسکونی را ویران کرد. طبیعی بود که آمریکایی‌ها مایل نبودند رسانه‌هایی چون ما به آن نقطه دسترسی پیدا کنند، ولی با پوشش سازمان ملل و به جان خریدن این مشکلات، این رویداد خبری نیز همانند ده‌ها رویداد دیگر خارج از ساختمان اصلی سازمان ملل متحد پوشش داده شد.
شکوری با بیان اینکه استقرار تقریباً دائم ما در میان معترضان به نظام سرمایه‌داری و جنبش مشهور «تسخیر وال استریت» که از ٢۶ شهریور ١٣٩٠ تا پنجم فروردین ١٣٩١ یعنی حدود شش ماه ادامه داشت، تجربه دیگر من در این ماموریت بود، می‌گوید: حضور مکرر ما طوری بود که بعد از گذشت چند روز، تقریباً برای اعضای این جنبش متحصن در پارک زوکاتی خیابان براد وی و نیز پلیس‌های مستقر در اطراف این پارک، به چهره‌هایی شناخته‌شده تبدیل شده بودیم و مواضع صریح معترضان را به‌طور گسترده پوشش می دادیم.
فاطمه اسماعیلی