مسابقه «ایران»با اجرای سام درخشانی چهارشنبه و پنجشنبه هر هفته ساعت 23 از شبکه یک سیما پخش می‌شود. این مسابقه با هدف ایران‌شناسی طراحی شده و نخستین مسابقه تلویزیونی است که تمام سؤالات آن درباره ایران است. شعار این مسابقه هم «ایران را با ایران بشناسیم» انتخاب شده است. گفت‌وگو با تهیه کننده و کارگردان این مسابقه ما را با اهداف این مسابقه و نحوه تولید آن آشنا می‌کند.
به گزارش روابط عمومی رسانه ملی ، هاشم رضایت تهیه کننده و برادرش سعید رضایت کارگردان این مسابقه هستند.
کژدار و مریز با پروتکل های کرونا
سعید رضایت پیش از کارگردانی این مسابقه، کارگردانی مسابقه «برنده باش» را بر عهده داشت. او درباره نحوه شکل‌گیری مسابقه ایران می‌گوید: فکر اولیه مسابقه را تهیه‌کننده این مسابقه ارائه داد. این فکر از برخی مسابقات معروف در جهان الهام گرفته شده است؛ یعنی نمونه خارجی مسابقه ما ساخته شده بود و تصمیم گرفتیم آن را «ایرانی» کنیم و اماکن گردشگری، مشاهیر و تاریخ ایران و ایران‌شناسی و معرفی افراد و جاهای دیدنی کم‌تر شناخته‌شده را در قالب مسابقه بیاوریم. علاوه بر آن، مسابقه را به گونه‌ای برگزار کنیم که خانواده‌ها درگیر شوند.
وی با بیان اینکه در ساخت این مسابقه، شبکه یک و مدیر گروه اجتماعی این شبکه خیلی از ما حمایت کردند، درباره تفاوت نحوه برگزاری این مسابقه با «برنده باش» توضیح می‌دهد: مشکل اصلی «برنده باش» و ادامه نیافتن آن بیش‌تر بحث حامی مالی بود. ما با کمک مدیر شبکه یک سیما تصمیم گرفتیم به هیچ عنوان حامی مالی وارد این مسابقه نکنیم و افزارک (اپلیکیشن) مربوط به خود سازمان است و هیچ پولی از مردم دریافت نکرده‌ایم. در «برنده باش» حامی مالی از مردم پول می‌گرفت، ولی مسابقه «ایران» از ابتدا تا انتها رایگان است.
وی درباره انتخاب سام درخشانی به عنوان مجری می‌گوید: ما با افراد مختلفی برای انتخاب مجری حرف زدیم که یا ساعت کاری‌شان به برنامه نمی‌خورد، یا خودشان علاقه‌ای به اجرا نداشتند. خیلی‌ها هم مناسب کار ما نبودند تا اینکه به سام درخشانی رسیدیم که برای اجرای مسابقه ما از همه بهتر بود. ما در مسابقه‌مان حدود 200 سؤال داریم. «ایران» مسابقه‌ای سنگین است و اجرای خیلی سختی دارد، به خصوص دو، سه بازی‌مان مثل «خط مرز» یا «ته خط» که مجری باید خیلی سریع سؤالات را بخواند، واقعاً سخت است.
به گفته وی، سام درخشانی از برنامه اول تا حالا خیلی تغییر کرده؛ یعنی اگر اجرای برنامه اول را با اجرای برنامه آخرش مقایسه کنید، این تغییر کاملاً محسوس است. درخشانی اکنون در اجرا، خواندن سؤالات و ارتباط با شرکت‌کننده خیلی تغییر کرده و اطلاعات عمومی خود را درباره شهرهای ایران بالا برده است.
سعید رضایت با اشاره به طراحی بازی‌های مسابقه و تیم شش نفره طراح سؤالات ادامه می‌دهد: این گروه همگی مدارک کارشناسی ارشد یا بالاتر در رشته‌های مختلفی همچون ادبیات، هنر و جغرافیا دارند. تعدادی از بازی‌ها را از نمونه خارجی‌شان گرفته‌ایم؛ مثل «پس و پیش» و برخی بازی‌ها را خودمان طراحی کرده‌ایم. سعی کرده‌ایم سؤالات را در همه حوزه‌ها همچون ورزشی، تاریخ قبل و بعد از انقلاب، مشاهیر، جغرافیا و گردشگری طراحی کنیم. در بازی «چهارپایه» سعی کرده‌ایم از تک تک استان‌ها سؤال طراحی کنیم تا همه استان‌ها و شخصیت‌ها معرفی شوند.
وی درباره تغییرات فصل دوم می‌گوید: فصل دوم حدود 90 قسمت است و سعی کرده‌ایم بازی‌های جدیدی را طراحی کنیم تا بازی‌هایمان تکراری نشوند. در کل 13 یا 14 بازی داریم. ضبط برنامه را به زودی آغاز می‌کنیم، ولی پخش مسابقه بعد از دهه اول محرم خواهد بود.
کارگردان مسابقه «ایران»، با اشاره به ضبط مسابقه در دوران شیوع کرونا ویروس اضافه می‌کند: در مقطع کوتاهی که اوج شیوع کرونا بود، ضبط را تعطیل کردیم. باید برنامه را به پخش عید نوروز می‌رساندیم. بنابراین آن را کژدار و مریز ضبط کردیم، ولی اوضاع سختی بود، چون جدا از رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی و زدن ماسک خیلی حساسیت داشتیم که شرکت‌کنندگان مبتلا نباشند، چون کرونا ویروس به گونه‌ای است که در ابتدا شاید شخص متوجه بیماری‌اش نشود. بنابراین سعی کردیم با تب‌سنجی و فاصله اجتماعی امنیت را در ضبط رعایت کنیم.
سعید رضایت در پاسخ به این پرسش که چقدر در معرفی اقوام و آداب و رسوم در مسابقه «ایران» موفق بوده‌اید، توضیح می‌دهد: باید سازمان در این زمینه نظر سنجی کند، ولی سعی کرده‌ایم مکان‌های دیدنی و حتی گویش‌ها و آداب و سنن تمام اقوام، غذاهای محلی و مکان‌های مختلف کشور را معرفی کنیم و امیدوارم مورد پسند مردم قرار گرفته باشد و میزان آگاهی آن‌ها را در این زمینه بالا برده باشیم. تاکنون حداقل حدود 600، 700 سؤال گردشگری داشته‌ایم.
وی راز توفیق مسابقات تلویزیونی را جدا از جاذبه‌های بصری، در محتوای آن می‌داند. محتوا جایگاه اصلی را دارد و مخاطب جذبش می‌شود: سعی کرده‌ایم در این برنامه تمام طیف‌های جامعه را در نظر بگیریم و تاریخ ایران را از دوران باستان تاکنون مرور کنیم و این محتواست که حرف اول را می‌زند.
وی بازتاب‌ها را در فضای مجازی و جامعه مثبت ارزیابی می‌کند و می‌گوید: معتقدم وقتی برنامه‌ای آغاز می‌شود، ابتدا مشکلاتی دارد که با جلو رفتن و به مرور زمان رفع می‌شود. اکنون بازخوردهای خوبی گرفته‌ایم.
هاشم رضایت: مسابقه را فدای جذب مخاطب بالا نکرده‌ایم
هاشم رضایت، طراح و تهیه‌کننده است و مدرک کارشناسی کارگردانی تلویزیون دارد. او بنیان‌گذار و طراح اصلی شبکه نسیم و برنامه پرمخاطب «دورهمی» است و تهیه‌کنندگی سری اول و دوم این برنامه را برعهده داشته است. رضایت، تهیه‌کننده برنامه تلویزیونی «برنده باش» هم بود. او درباره شکل‌گیری مسابقه «ایران» می‌گوید: حین مسابقه «برنده باش» که حامی مالی داشت و هزینه‌هایی از مردم گرفته می‌شد، به فکرم رسید مسابقه‌ای داشته باشیم که اولا مردم هیچ هزینه‌ای بابت شرکت در آن پرداخت نکنند و بعد هم بتواند کشورمان را به مردم بشناساند. متاسفانه مطالعه نسل جوان در خصوص مشاهیر کشورمان کم شده است. قطعاً تبلیغات مسموم غربی‌ها و بیگانگان در این زمینه تأثیرگذار بوده است. آرزو داشتیم برنامه‌ای داشته باشیم که ایران را هر چه بهتر و بیش‌تر به مردم و نسل جوان معرفی کند.
به گفته وی، ما از هم گسیختگی را بین خانواده‌ها می‌بینیم و تلفن‌همراه و فضای مجازی در این امر دخیل است و یا خانواده‌ها زندگی مستقلی دارند. اکنون از هم گسیختگی و فاصله بین نسل‌ها بیش‌تر شده است.
طرح را به شبکه دادیم که دغدغه مدیران شبکه هم بود و پسندیدند و حمایت کردند.
وی اضافه می‌کند: در دنیا مسابقات زیادی را مشابه «مسابقه ایران» دیدیم تا به نمونه کنونی رسیدیم که از نظر فناوری، جذابیت و هیجان می‌تواند خواسته‌های ما و شبکه را برآورده کند. این ال‌ای‌دی که کف زمین است و شرکت‌کنندگان می‌توانند روی آن راه بروند، هیچ جای دیگری نیست و آن را از خارج خریداری کرده‌ایم تا بر جذابیت مسابقه بیفزاید.
تشکر می‌کنم از مدیران شبکه که مخالفت کردند و نگذاشتند حامی مالی ورود کند و خدا را شکر کار پیش رفت.
رضایت می‌گوید: اولین کاری که انجام دادیم، طراحی اپلیکیشن بود که حامی مالی ندارد. نکته مثبت دیگر مسابقه ما، ارائه سؤال با پاسخ‌ها به شرکت‌کنندگان است. پنج هزار سؤال با مضامین مختلف همچون دفاع مقدس، انقلاب، تاریخ معاصر، سیاست، فرهنگ و... در اپلیکیشن گذاشتیم، چون هدف ما یادگیری شرکت‌کنندگان است. نکته دیگر اینکه شرکت در مسابقه به شکل خانوادگی است و ما در روزهای کرونایی حلاوتی به خانواده‌ها داده‌ایم.
این تهیه‌کننده درباره تغییرات فصل دوم مسابقه توضیح می‌دهد: هر مسابقه اصولی دارد که تغییر نمی‌کند، ولی ما برای جذابیت بیش‌تر، تغییراتی در مسابقه اعمال کردیم و تنوع بیش‌تری به آن داده‌ایم. شاید شما یک نمونه خارجی مسابقه را ببینید که در چند بازی خلاصه شده، ولی ما بازی‌ها را گسترش می‌دهیم. در اتاق فکرمان، بازی‌هایی طراحی می‌کنیم که تکراری نباشند. از 12 شهریور بعد از ایام دهه اول سوگواری امام حسین (ع) فصل دوم را آغاز می‌کنیم.
هاشم رضایت با اشاره به معیارهای یک مسابقه پرمخاطب می‌گوید: قطعاً یک برنامه طنز، هدفش با برنامه آموزشی فرق دارد. مردم دوست دارند ایران را بشناسند و ما عرصه و زمینه‌ای را فراهم کرده‌ایم تا به شکل خانوادگی وارد مسابقه‌ای هیجانی شوند. اعضای این خانواده سه ماه در کنار هم برای ورود به مسابقه تمرین می‌کنند. ما اکنون حدود 100 هزار کاربر در اپلیکیشن‌مان داریم.
به گفته وی، باید به مردم، کار گروهی را یاد بدهیم. مسئله مهم دیگر این است که همیشه ضعف داریم که به شکل گروهی، کار و از یک نفر پیروی کنیم. در این مسابقه به شرکت‌کنندگان یاد دادیم یک رهبر انتخاب کنند و به حرفش گوش دهند. سعی کردیم کار کردن جمعی، پیروی از یک نفر و بهانه نیاوردن را به مردم یاد بدهیم. ما به جزئیات مسابقه فکر کردیم و با مدیر گروه و مدیر شبکه مشورت داشتیم و مسابقه را فدای جذب مخاطب بالا نکردیم. خیلی خوشحال هستم که تمام استان‌ها و شهرستان‌های کشور درگیر مسابقه شده‌اند و مثلاً در یکی از مسابقات ما یک اتوبوس خویشاوند از کردستان شرکت‌کننده داشتیم. نمی‌گویم نقص نداریم، چون مسابقه پردردسر و پرحجمی است، اما به کمک مردم مسئله را حل می‌کنیم و به تنوع دیداری و بصری مسابقه می‌افزاییم.
وی در پاسخ به این پرسش که اگر سام درخشانی را به عنوان مجری انتخاب نمی‌کردید مسابقه‌تان باز هم جذابیت داشت، توضیح می‌دهد: یک تهیه‌کننده از تمام عوامل برای بیش‌تر دیده شدن برنامه‌اش استفاده می‌کند. ما از حضور هنرمند بااخلاق، بی‌حاشیه و خوبمان سام درخشانی استفاده کرده‌ایم و دوست داریم همکاری‌مان تداوم یابد. هر کاری ابتدا ضعف‌هایی دارد، ولی درخشانی اکنون از گذشته پخته‌تر شده است. این مسابقه اکنون به تنهایی جذابیت‌های خودش را دارد و همه چیز دست به دست هم می‌دهد تا سطح مسابقه بالاتر برود.
رضایت با اشاره به ضبط مسابقه در موج اول و دوم کرونا، اضافه می‌کند: من دیابتی هستم و به من گفته‌اند کار نکنم و شاید راحت‌ترین کار برایم قرنطینه خانگی باشد، ولی اگر من تهیه‌کننده، پزشکان، پرستاران و... بگوییم کار نمی‌کنیم، مملکت تعطیل می‌شود.
ضمن اینکه اکنون در این اوضاع‌واحوال تلویزیون باید برنامه خوب داشته باشد. پس با نهایت دقت و رعایت مسائل پزشکی، بهداشتی و ایمنی برنامه را ضبط می‌کنیم. نیروهای اصلی‌مان هر چند وقت یک بار آزمایش کرونا می‌دهند. آتش‌نشانی هم با هماهنگی، هر چند وقت یک بار کل لوکیشن را ضدعفونی می‌کند. شرکت‌کنندگان و کل عوامل، هنگام ورود زیر نظر پزشک چکاپ می‌شوند و ورود بدون ماسک ممنوع است. می‌دانیم با وجود همه تلاش‌ها خطر همواره هست و امیدواریم در طول ضبط مشکلی پیش نیاید. ما از آخر بهمن تاکنون ضبط داشته‌ایم که خدا را شکر کسی در استودیوی ما به کرونا مبتلا نشده است.
رضایت در پایان اضافه می‌کند: مردم وقت بگذارند تا ایران را بیش‌تر بشناسند و با خانواده دورهمی‌برگزار کنند و این را به فال نیک بگیرند که ورود به این مسابقه و مطالعه اپلیکیشن، می‌تواند اطلاعاتشان را درباره ایران بالا ببرد و جایزه‌ای هم دریافت می‌کنند.