در سرزمین پهناور و عزیز ما، هزاران دکل و آنتن به وظیفه سیگنالرسانی مشغولاند. این دکلها که عمدتاً در ارتفاعات و مناطق سختگذر قرار دارند، شاید برای بسیاری از بینندگان صداوسیما چندان نمایان نباشد. بااینحال، ساخت و نگهداری این دکلهای مرتفع، بههیچوجه کار سادهای نیست و این متخصصان دکلبند معاونت توسعه و فناوری رسانه و مجموعه مدیریت دکل و آنتن در این معاونتاند که این کار مهم را انجام میدهند.
به گزارش روابط عمومی رسانه ملی، ازاینرو، تصمیم گرفتیم بهسراغ دو تن از همکاران باسابقه و متخصص در عرصه فنی رسانه ملی برویم و با زحمات و دستاوردهای این گروه از تلاشگران فداکار صداوسیما بیشتر آشنا شویم.
انجاموظیفه با کمبود نیرو
علی حنیفه، مدیر امور دکل و آنتن ادارهکل فرستندههای رادیویی و تلویزیونی در معاونت توسعه و فناوری رسانه، از افراد اثرگذار در این حوزه به شمار میرود. وی با ۲۵ سال تجربه کاری، درک عمیق و جامعی از این حوزه دارد.
حنیفه ابتدا به تشریح وظایف و مأموریتهای خود در ادارهکل فرستندههای رادیویی و تلویزیونی پرداخت و گفت: تمام امور مرتبط با نصب، تعمیر، روشنایی و نگهداری فیدر، دکل و آنتن فرستندههای تمام مراکز کشور، بهعهده این بخش است. همچنین مسئولیت نصب، تعمیرات و نگهداری دستگاههای اتود در داخل ساختمانهای فرستنده نیز برعهده ماست.
حنیفه درباره ساختار آنتنها و دکلهای سازمان صداوسیما تصریح کرد: دکلها به دو نوع خودایستا و مهاری تقسیم میشوند. پساز اجرای زیرساخت مناسب و نصب، به مرحله نگهداری میرسیم که شامل آچارکشی، اندازهگیری انحراف دکل و بررسی رنگ و پوسیدگیها بهصورت دورهای است. نصب سامانه آنتن، باتوجهبه طرح خاص آن، از دیگر وظایف بخش دکل و آنتن به شمار میآید. پساز نصب، نوبت به اقدامات نگهداری، نظیر رفع برگشتی، تغییر آرایش و چیدمان آنتن و... میرسد. همچنین، تأمین روشنایی دکل و حفظ آن در طول شب برای امنیت و سلامت پروازهای مجاور، از امور ضروری این بخش به شمار میرود.
مدیر امور دکل و آنتن ادارهکل فرستندههای رادیویی و تلویزیونی، مراقبت و نظارت بر ارتباطات خارج از سالن (outdoor)، برطرف کردن ایرادات احتمالی انتشار امواج، کنترل ایستایی و انحراف دکل و اجرای آچارکشیهای دورهای را از وظایف اساسی بخش دکل و آنتن برشمرد.
وی افزود: یکی از بزرگترین مشکلات توسعه و نگهداری آنتنها و دکلها، هزینههای بالای نصب، نگهداری، تعمیرات و تأمین قطعات است. مشکل دیگر، کمبود نیروی انسانی دکلبند است که برای رفع این مشکلات، از هماکنون و پیشاز بازنشستگی همکاران، باید اقداماتی انجام شود. البته موضوع جذب نیروی انسانی با حمایت مدیرکل مربوطه در معاونت درحال پیگیری است.
وی در پاسخ به این سؤال که چگونه با مشکلات فنی و وضع جوّی نامناسب که میتواند بر عملکرد آنتنها تأثیر بگذارد، مقابله میکنید، گفت: با بهرهگیری از نیروهای مجرب و بااستعداد و همچنین جانفشانی و از خودگذشتگی این دکلبندان در سختترین اوضاع جوّی، مشکلات فنی نتوانسته است تأثیر چندانی بر پخش صحیح و مطلوب امواج بگذارد.
این مسئول حوزه فنی رسانه ملی به اهمیت بهرهمندی از ظرفیتهای داخلی، بهویژه خدمات مهندسان و کارشناسان رسانه ملی در ساخت دکل اشاره کرد و گفت: باتوجهبه ضرورت تکیه بر توانمندیهای داخلی و لزوم اجرای حداکثری طرحها توسط شرکتهای داخلی، بخش دکل و آنتن نیز تمام تلاش خود را برای همافزایی و برونسپاری کارها به بخش خصوصی داخلی به کار گرفته است.
حنیفه بر ضرورت بهروزرسانی فناوریهای مورداستفاده در آنتنها و دکلها تأکید کرد و گفت: در مرحله ساخت فونداسیون، نصب، انتخاب ترکیبات و طرح اختلاط مناسب و بهکارگیری فناوریهای روز برای دستیابی به فونداسیون باکیفیت، همچنین استفاده از آلیاژهای مناسب و سبک، درعینحال بادوام، میتواند به ساخت دکلهایی با عمر طولانیتر و مقاومت بیشتر منجر شود.
مدیر امور دکل و آنتن ادارهکل فرستندههای رادیویی و تلویزیونی در پاسخ به این سؤال که چه پیشرفتهایی در فناوری ارتباطات باعث تغییر در نحوه کار آنتنها شده است، گفت: با بومیشدن فناوری دکل و آنتن، دسترسی به تهیه این اقلام آسانتر شده است.
وی همچنین درباره تأثیر و نقش آنتنها و دکلها در بهبود پوشش رسانهای و انتقال سیگنال اظهار کرد: عامل اصلی پوشش، سیگنال آنتن، نوع طراحی و نحوه نصب آن است. نصب صحیح مطابق با طرح آنتن و استفاده از اتصالات استاندارد، میتواند به کاهش تلفات و افزایش پوشش مطلوب کمک کند.
این مدیر فنی سازمان با تأکید بر این نکته که با بررسی عوارض زمین و احداث ایستگاههای کوچک و هدفمند، بههمراه طراحی و نصب استاندارد آنتن، میتوان پوشش رسانهای را در مناطق دورافتاده بهبود بخشید، به برنامههای آیندهاش برای توسعه آنتنها و دکلها اشاره کرد و گفت: برای توسعه آنتنها و دکلها، باید با جانمایی دقیق محل دکلها و نیازسنجی مطلوب، به احداث ایستگاه اقدام کنیم؛ بهگونهای که از اسراف و هزینهکرد اضافی جلوگیری و درعینحال، پوشش مطلوب و حداکثری برقرار شود. بنابراین، نیازسنجی بهمنظور جانمایی، بررسی پوشش لازم برای منطقه، طراحی آنتن بهصورت هوشمندانه و هدفمند و نصب و اجرای استاندارد باید سرلوحه کار بخش دکل و آنتن قرار گیرد. همچنین، بازدیدهای دورهای برای نگهداری تجهیزات دکل و آنتن نیز ضروری است.
مدیر امور دکل و آنتن ادارهکل فرستندههای رادیویی و تلویزیونی بهمنظور بهبود کیفیت خدمات فعلی پیشنهاد کرد که با انجام بررسیهای میدانی، نقاط کوری که پوشش مناسبی ندارند شناسایی شوند. او تأکید کرد که با فهم دلایل این نقاط و رفع ایرادات موجود، میتوان کیفیت خدماترسانی را بهطرز چشمگیری ارتقا داد.
حنیفه در بخش پایانی سخنانش به همکاریهای این بخش با سایر سازمانها و نهادها برای بهبود زیرساختهای آنتن و دکل اشاره کرد و افزود: بخش دکل و آنتن تعاملات خوبی با دیگر سازمانها داشته است؛ بهگونهایکه با رایزنیها و مساعدتهای پیشین، بخشی از دکلهای سازمان صداوسیما در فضاهای متعلق به مخابرات نصب شده و در حال خدمترسانی هستند. همچنین، در برنامههای خاصی همچون اربعین، از همکاری سازمانها و نهادها بهمنظور بهبود پوشش استفاده میشود. بهعنوان مثال، در اقدامی ارزشمند، طبق دستور معاون توسعه و فناوری رسانه، برای نصب دکل در منطقه پردیس، از نهادها و سازمانهای دیگر کمک گرفته شد.
مسعود مجریان، دکلبند
رعایت اصول ایمنی در اولویت
مسعود مجریان، همکار 46ساله معاونت توسعه و فناوری رسانه و متولد گلوگاه استان مازندران، بهعنوان یکی از دکلبندان سختکوش امور دکل و آنتن ادارهکل فرستندههای رادیویی و تلویزیونی مشغول به فعالیت است. وی در خصوص ورود به این حرفه میگوید: در شهر گلوگاه، شغل اصلی مردم دکلبندی است و من نیز از دوران کودکی به همراه پدر و اقوامم با این شغل آشنا و به آن علاقهمند شدم.
مجریان فرایند دکل بستن را اینگونه توضیح میدهد: پس از اجرای پی و فونداسیون دکل، دکل در مدنظر را طبق نقشه تنظیم و با تراز کردن پایه اولیه، فرایند مونتاژ دکل را در محل اجرای فونداسیون آغاز میکنیم.
او درباره مهارتها و تجهیزات ضروری برای این کار اظهار کرد: در این شغل، قدرت بدنی، تمرکز، نترسیدن از ارتفاع، آموزش کامل بهمنظور حفظ جان خود و دیگر همکاران، استفاده از لوازم استاندارد و پرهیز از عجله در کار ازجمله نیازهای اساسی است.
این دکلبند حرفهای، دوری از خانواده بهمنظور انجام دادن مأموریتهای محوله را یکی از بزرگترین مشکلات همکارانش میداند و درباره اهمیت ایمنی در هنگام بستن دکل و اقدامات لازم برای حفظ آن میگوید: بین همکارانم عبارت رایجی است که میگوید: «اولین اشتباه، ممکن است آخرین اشتباه باشد»؛ بنابراین، رعایت نکات ایمنی از ضروریترین اصول کار ماست که قبلاز هر اقدامیباید به آن توجه داشته باشیم.
او همچنین به موقعیتهای خاص و دشواری که گاهی مجبور به انجام دادن وظیفه در آنهاست، اشاره کرد و گفت: کار ما معمولاً در ارتفاعات و کوههای دورافتاده از امکانات و در اوضاع جوّی نامناسب است، بهطوریکه گاه بهدلیل کمبود اکسیژن در ارتفاعات، مجبور به استفاده از مخزن اکسیژن میشویم.
این همکار دکلبند در ادامه به تجربهای جالب اشاره کرد و گفت: کلاغها علاقه زیادی به کندن چسبهای آببندی سرفیدرهای آنتنهای بالای دکل دارند و این موضوع برای ما مشکلاتی ایجاد میکند. اخیراً به منطقهای اعزام شدیم که چند ماه پیش فیدرهایش را آببندی کرده بودیم؛ ولی متأسفانه کلاغها چسبها را کنده بودند و ما مجبور شدیم همان کار را دوباره انجام بدهیم.
مجریان در پایان به دغدغه خود و آینده شغل دکلبندی اشاره کرد و گفت: با توجه به اینکه افراد کمی توانایی کار در ارتفاع را دارند، همیشه کار برای این گروه وجود خواهد داشت و مشکل کمبود کار در این حوزه نیست؛ اما بهواسطه نوع کار، فرسودگی جسمی تقریباً در تمام کسانی که این شغل را انتخاب کردهاند، مشاهده میشود. نگرانی من و همکارانم این است که پساز پایان کار در سازمان صداوسیما، با مشکلات جسمی مواجه شویم.