در ادامه رقابت‌های المپیک پاریس، تب رقابت‌های ورزشی بین‌المللی باز بالا گرفته و موضوعات پیرامون آن با جذابیت بالا دنبال می‌شود. مسابقات کاروان اعزامی ایران به مسابقات پاراالمپیک 2024 از روز پنج‌شنبه هشتم شهریور با رشته پاراتکواندو آغاز شده و آخرین رقابت نمایندگان کشورمان نیز در رشته پاراوزنه‌برداری، روز یکشنبه 18 شهریور خواهد بود. بخشی از هیجان و جذابیت مسابقات به بخش گزارشگری آن گره می‌خورد؛ کمااینکه هیجان و جذابیت رقابت‌های تکواندو در المپیک ۲۰۲۴ پاریس برای ایرانیان نیز به گزارش‌های رسول مهربانی بازمی‌گشت؛ گزارشگری که نهایت هیجان و احساس را در هنگام گزارش کردن مسابقات تکواندوکاران ایرانی نشان می‌داد و جذابیتی مضاعف به این رویدادها می‌بخشید.
به گزارش روابط عمومی رسانه ملی، سبک و سیاق گزارش‌های مهربانی البته واکنش‌های فراوان و متفاوتی برانگیخت و صفوف موافقان و مخالفان در مواجهه با آن تشکیل شد. موافقان این گزارشگر جوان، سبک گزارش او را بدیع و جذاب می‌دانند و مخالفانش او را به القای هیجان کاذب و اغراق و تصنعی بودن متهم می‌کنند. مهربانی در این گفت‌وگو از ورودش به حوزه گزارشگری، علاقه‌اش به تکواندو، سبک گزارشگری‌اش، بازخوردها و واکنش‌ها، برنامه آینده و نوع مواجهه‌اش با انتقادها، با هفته‌نامه صداوسیما سخن گفته است.
چه شد که وارد عرصه گزارشگری شدید؟
کارم را ۱۶ سال پیش بعداز رفتن محمدحسین میثاقی از صداوسیمای کرمانشاه آغاز کردم و به‌نوعی، جانشین او شدم. کار گزارش مسابقات ورزش‌های رزمی، کشتی و فوتبال را انجام می‌دادم که تا به امروز هم ادامه دارد.
اولین بار کدام مسابقات تکواندو را گزارش کردید؟
۱۵ سال پیش، مسابقات نوجوانان لیگ آینده‌سازان را.
قبل از المپیک، مسابقات بین‌المللی دیگری را در رشته تکواندو گزارش کرده بودید؟
بله، رقابت‌های مختلف مثل قهرمانی آسیا و جهان. همچنین مسابقات لیگ برتر تکواندو ایران را نیز در سطوح مختلف گزارش کرده بودم.
خودتان هم تکواندوکار هستید. تکواندو را تا کجا ادامه داده‌اید؟
از سال ۱۳۷۴ چند رشته ورزشی مثل تکواندو، کشتی و شنا را شروع کردم و در رشته شنای پروانه قهرمان نونهالان ایران شدم. تکواندو را هم تا دان ۱۰ پیش رفتم و تا سطوح مختلف قهرمانی کشور ادامه دادم و حتی به مسابقات انتخابی تیم ملی نوجوان هم راه پیدا کردم؛ اما در دهه ۹۰ و با بیشتر شدن کار رسانه‌ای، از ورزش حرفهای فاصله گرفتم.
هم‌زمان و بعداز مسابقات تکواندو المپیک پاریس، انتقاداتی به نحوه گزارشگریتان مطرح شد. چه مقدار از این انتقادها را بحق و منطقی می‌دانید؟
انتقادات باید از کانال درست و منطقی وارد شود و جنبه مغرضانه نداشته باشد. برخلاف ادعاهایی که می‌شود، به‌هیچ‌عنوان، فیلم و ادا درنمی‌آورم. خود واقعی‌ام هستم و تمام احساسم حقیقی و از تمام وجود است. در جریان بازی خانم‌ها ناهید کیانی و کیمیا علیزاده، نوعی دوقطبی شکل گرفت و همه‌چیز در چهار سال گذشته تحت‌الشعاع این مسابقه بود، اما من این جّو را شکستم و از آن عبور کردم. صریح و شفاف از خانم کیانی به‌عنوان نماینده جمهوری اسلامی ایران حمایت کردم. البته در نهایت ادب، به خانم علیزاده هم خسته نباشید گفتم و برای هر دو مبارز آرزوی کامیابی کردم؛ اما وظیفه داشتم که کار ورزشکار کشورم را برجسته کنم.
در گزارش‌هایم همه ابعاد ازجمله فنی، هیجانی، اجتماعی و... را در نظر می‌گیرم. بخشی از کار گزارش به خلاقیت و خیال‌پردازی گزارشگر بستگی دارد. گزارشگر باید هوشمندانه عمل کند. الفاظ و عباراتی که حین گزارش مسابقات تکواندو به کار می‌بردم، برای بیننده آشنا و جالب بود و شاید خودش هم در هنگام تماشای مسابقه از آن‌ها استفاده می‌کرد. نکته دیگر، بحث روایتگری است؛ به‌نوعی گزارش می‌کردم که گویی مربی دارد تکواندوکار را راهنمایی می‌کند.
درباره انتقادها هم باید بگویم برخی از آن‌ها طبیعی و بحق بوده است و به متفاوت بودن نوع گزارش من برمی‌گردد. تماس‌های مردم با سامانه ۱۶۲ روابط‌عمومی سازمان صداوسیما نشان می‌دهد که گزارش‌هایم با استقبال مردم روبه‌رو شده است. همچنین بخش‌هایی از گزارش من در فضای مجازی فراگیر شده است و همچنان دست‌به‌دست می‌شود. البته عده‌ای هم به‌اسم انتقاد، اطلاعات غلط به مردم می‌دهند. ممکن هم هست که کسانی از نوع گزارش من خوششان نیاید که به نظر آن‌ها احترام کامل می‌گذارم. قطعاً کارم نقطه‌ضعف‌هایی هم دارد و من تمام نقدهای منصفانه و فنی را می‌پذیرم؛ اما با قدرت به مسیرم در گزارشگری ادامه می‌دهم.
شما در گزارشتان معمولاً از اصلاحات و جملات خاصی مثل «تیرآهن ۱۸ بر روی سر حریف» استفاده می‌کنید. پیش‌از شما گزارشگران دیگری مثل مرحوم بهرام شفیع یا هادی عامل از عباراتی همچون «مثل تیری که از چله کمان رها شده» و «شیر مادر و نان پدر حلالت» استفاده می‌کردند که بعدها جنبه طنز و شوخی هم پیدا کردند. نگران نیستید که اصطلاحات شما نیز به این سرنوشت مبتلا شوند و گزارشگریتان را تحت‌الشعاع قرار دهند؟
نه، اصلاً. روی این اصطلاحات از قبل فکر کرده‌ام. مثلا پاهای آقای سلیمی خیلی بلند و سنگین است و واقعاً می‌توان آن‌ها را به تیرآهن ۱۸ شبیه دانست. می‌توانم اصطلاحات فنی و تخصصی تکواندو را هنگام گزارش به‌کار ببرم؛ اما فکر می‌کنم که میلیون‌ها نفر درحال تماشای مسابقه‌اند که ممکن است با این اصطلاحات آشنا نباشند. به‌هرحال، گزارشگر باید به‌روز باشد و اگر بخواهد برخی اصطلاحات را پشت‌سرهم تکرار کند، به‌طور قطع، بعداز مدتی کارکردشان را از دست می‌دهند و ممکن است حتی با آن‌ها شوخی هم بکنند. به‌عنوان یک گزارشگر تلاش می‌کنم خلاقیت داشته باشم و در هر زمان، اصطلاحات خاص و مناسب همان زمان را به زبان بیاورم.
واکنش و نظر مردم در مواجهه با شما در کوچه و خیابان چگونه است؟
شرمنده همه مردمم. شاید در روز اول گزارش‌هایم، به‌خاطر نو و بدیع بودن کار نوعی دوقطبی در جامعه ایجاد شده بود و عده‌ای خیلی موافق و عده‌ای هم شدیداً مخالف بودند؛ اما از روز دوم به‌بعد، واکنش‌ها چه در فضای حقیقی و چه مجازی خوب شد. بانوی مسن ۸۰ساله‌ای را دیدم که می‌گفت با دیدن گزارش‌های شما آرزو کردم کاش جوان بودم و می‌توانستم تکواندو کار کنم. برایم جالب بود که این مادربزرگ با دیدن گزارش من این‌قدر به وجد آمده است؛ مردم محبت دارند.
خودم را تا پای جان برای ایران کشاندم و 16 آمپول زدم تا گرفتگی صدایم برطرف شود و بتوانم مسابقه نهایی را گزارش کنم. هنوز هم درحال درمان گرفتگی صدایم هستم. مردم می‌بینند که حرکات من فیلم و ادا نیست و صادقانه کار می‌کنم. کاری هم که از دل برآید، لاجرم بر دل می‌نشیند. مردم از پیر و جوان و زن و مرد از هر گروهی در خیابان به من اظهار لطف می‌کنند و احترام می‌گذارند. همه این‌ها باعث لذت و دلخوشی من است.
البته رفتارها و حرفهای ناروا هم زیاد دیده و شنیده‌ام. خوشبختانه مدیران رسانه و مردم کمک کردند و جّو عوض شد و همه از این فضای مثبت لذت بردند. یکی از دوستان قدیمی‌که بازنشسته شده، تماس گرفت و گفت: روز فینال سلیمی خیلی گرفته و ناراحت بودم؛ اما وقتی گزارش تو و بالاوپایین‌پریدن‌های بچه‌ها را دیدم، از آن حال‌وهوا بیرون آمدم و برایت دعای خیر کردم. همین دعا برای من کافی است.
آیا انتقادات ممکن است باعث شود که در نوع و روند گزارشگریتان تغییراتی را اعمال کنید؟
کسی که می‌خواهد وارد حوزه گزارشگری شود به قول معروف باید پیه همه‌چیز را به تنش بمالد. باید راه درستی را در گزارشگری در پیش بگیرد و مسیرش راه و چارچوب داشته باشد. باید بداند مخاطب در چه حال‌‌وروزی است و مردم چه می‌خواهند. همیشه عده‌ای از کارت تمجید و برخی هم انتقاد می‌کنند. مهم این است که به کارت ایمان داشته باشی؛ اما ضمن تقویت نقاط قوت، ضعف‌هایت را هم برطرف کنی.
گفتید که علاوه‌بر تکواندو به رشته‌های کشتی و فوتبال هم علاقه دارید. شاید این پرسش خوانندگان هفته‌نامه صداوسیما هم باشد که آیا به گزارشگری فوتبال هم فکر می‌کنید؟
هر کسی که مرا می‌بیند همین صحبت شما را می‌کند و می‌گوید مسابقات فوتبال را هم گزارش کن، چون این سطح هیجانی که داری به درد فوتبال هم می‌خورد. همکار روابط‌عمومی یکی از فدراسیون‌ها به من زنگ زد و گفت ما چند نفر بودیم که گزارش مسابقه آرین سلیمی‌شما را شنیدیم؛ اما تا ساعت5:00 صبح از شدت هیجان نخوابیدیم. پیشنهاد گزارشگری فوتبال هم داده شده، اما به‌شکل جدی به آن فکر نکرده‌ام. ورزش تکواندو بعداز انقلاب پیشرفت خیلی خوبی داشته و دلم می‌خواهد در همین رشته کار کنم و فعالیت‌هایم را گسترش دهم. برای گزارشگری فوتبال برنامه‌ای ندارم، مگر اینکه مدیران تصمیم دیگری بگیرند.
کارنامه تکواندوی ایران را در المپیک پاریس چگونه ارزیابی می‌کنید؟
آقای غلام پیروانی ۲۰ سال پیش بعداز باخت به تیم پرسپولیس مثال زدند که ما با تفنگ بادی به جنگ ژ-۳ رفته بودیم. دقیقاً این وضع برای تکواندوی ایران هم مصداق داشت. هادی ساعی، تکواندوی ایران را که در سطح تفنگ بادی بود تبدیل به ژ-۳ کرد. ما با دو سهمیه آقایان و دو سهمیه بانوان یعنی ۵۰ درصد ظرفیت به المپیک رفتیم و بهترین نتیجه تاریخ ادوار تکواندو را رقم زدیم. هر چهار تکواندوکار ما مدال گرفتند که نتیجه‌ای عجیب، تاریخی و بسیار عالی بود.