الا ایحال شاید بهتر می‌بود مانند اکثر مشاهیر ایرانی مثل رازی و فردوسی و ... روزی در تقویم شمسی به نام سلمان فارسی نامگذاری می‌شد تا هم ایرانی بودن وی بیشتر مورد توجه قرار گیرد و هم روزی ثابت و نه متغییر در تقویم شمسی تثبیت شود تا همه بدانند دقیقاً چه روزی، روز سلمان فارسی است. نهایتاً با عبور از همه این نکات، این روز بهانه‌ای است تا بیشتر به این یار ایرانی پیامبر توجه کرد. مردی که جایگاهی رفیع میان اصحاب کبار داشت و حدیث متواتر «سلمان منا اهل البیت» او را به جایگاهی در حد معصومیت رسانده است.

وی از یاران نزدیک امام علی(ع) محسوب می‌شد و جمله فارسی معروف «کردید و نکردید» پیرامون واقعه سقیفه بنی ساعده منسوب به اوست. روحیه حقیقت‌جویی‌اش، او را که روزبه و فرزند یکی از بزرگان جی اصفهان بود، شهر به شهر و دین به دین چرخاند تا با عبور از زرتشتیّت، مسیحیّت، یهودیّت و مذاهب مانوی و مزدکی به ساحل آرامش اسلام برسد. مردی که در عمر طولانی خود هزاران کیلومتر را میان جی، دمشق، موصل، نصیبین و عموریه گذراند تا سرانجام در مدینه، پیامبر آخرالزمان را بیابد.

شخصیت سلمان فارسی تلفیق ظرفیت‌های مطلوبی مانند روحیه حق‌طلبی و حقیقت‌جویی ایرانیان و سابقه طولانی ارادت آنها به امامان شیعه و جهان‌شمولی دین مبین اسلام محسوب می‌شود و الگویی تراز از یک ایرانی مسلمان شیعی است. با وجود چنین جایگاه رفیعی آنچنان که باید و شاید به شخصیت والا نپرداخته‌ایم. مروری بر آثار مکتوب موجود گواه این کم‌کاری است.

همچنان کتاب «نفس الرحمن فی فضائل سلمان» که میرزا حسین بن محمد تقی نوری طبرسی معروف به محدث نوری از علمای دوران قاجار و دایی شیخ فضل الله نوری نوشته و با نام «سلمان نامه» توسط ایاد کمالی و با نام دیگر «سلمان فارسی از سپاهان تا مدائن» توسط سید حسین افتخارزاده تصحیح و ترجمه شده، یکی از مهم‌ترین منابع در این حوزه است. کتاب‌های دیگر مانند «پارسای پارسی» که توسط محمدرضا ترکی پیرامون جایگاه سلمان در ادب فارسی نوشته شده، رمان «سلمان ما» اثر رضا اسدی کاشانی، «سلمان فارسی» اثر علامه سید جعفر مرتضی عاملی، «سلمان پاک» نوشته لویی ماسینیون و ترجمه علی شریعتی، و «بررسی سیر زندگی، حکمت و حکومت سلمان فارسی» نوشته عطالله مهاجرانی و... نیز منتشر شده‌اند که بخش عمده‌ای از آنها مربوط به سالیان گذشته‌اند.

در حوزه نمایش نیز مجموعه انیمیشنی سلمان فارسی حدود یک دهه قبل ساخته و از تلویزیون پخش شده است. پنج سال پیش فیلم مستند داستانی یک ساعته «روزبه» را ازهر خمیس کارگردان عراقی به سفارش موسسه الکفیل ساخت که بخش‌هایی از آن در ایران فیلمبرداری شده بود. حدود دو دهه پیش نیز انیمیشن «Salman the Persian» به سفارش کویتی‌ها و توسط آمریکایی‌ها ساخته شد.

با توجه به کارهای کمی‌که برای معرفی این شخصیت شده، ساخت سریال سلمان فارسی ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است. سریالی که این روزها و در گرمای تابستان در منطقه شاهرود مشغول فیلمبرداری است. سریالی به کارگردانی و نویسندگی داوود میرباقری و تهیه‌کنندگی حسین طاهری که به سفارش سیما فیلم و توسط شرکت زلال فیلم به میانه ساخت فصل ایران باستان خود رسیده است. فیلمبرداری سریال از اواخر سال 1398 آغاز شد و با تکمیل فیلمبرداری فصل بیزانس، فیلمبرداری سخت‌ترین و پیچیده‌ترین بخش آن یعنی ایران باستان از مرداد سال پیش آغاز شده و تا سال بعد به پایان می‌رسد و آنگاه فصل سوم و پایانی یعنی حجاز نیز تصویربرداری خواهد شد.

ساخت سریال‌هایی همچون «سلمان فارسی» نه تنها به ارتقاء فرهنگ و تاریخ‌نگاری کمک می‌کند بلکه در تقویت هویت ملی و مذهبی نیز تأثیر بسزایی دارد. این سریال‌ها به ویژه وقتی که به شخصیت‌های تاریخی و مذهبی پرداخته می‌شود، فرصت‌های منحصر به فردی را برای معرفی و ترویج فرهنگ و آموزه‌های اسلامی و ایرانی فراهم می‌آورند.

سریال‌هایی که به زندگی و ویژگی‌های شخصیت‌هایی چون سلمان فارسی می‌پردازند، می‌توانند به تبیین دقیق‌تر و عمق بیشتری از تاریخ و فرهنگ ایرانی-اسلامی‌کمک کنند. علاوه بر این، این گونه تولیدات به جذب و آموزش نسل‌های جوان و تازه‌کار نیز کمک می‌کند، چرا که داستان‌های تاریخی و فرهنگی به شیوه‌ای جذاب و آموزنده ارائه می‌شوند.

به طور کلی، چنین پروژه‌هایی به توسعه سینمای ملی، تقویت فرهنگ عمومی و شناساندن بهتر شخصیت‌های برجسته تاریخ ایران و اسلام به جهانیان کمک خواهند کرد.

احسان ناظم بکایی