نگاهی به سریال «فراری» که این شب‌ها از شبکه یک پخش می‌شود

بی‌گمان نظاره بر زندگی یک شهید مدافع حرم از سال ۱۳۷۶ و به هنگام مسابقه تاریخی فوتبال ایران و استرالیا تا به سال ۱۳۸۵ خالی از لطف نیست. سریال «فراری» به تهیه‌‌کنندگی امیر پوروزیری و سجاد نصرالهی‌‌نسب و کارگردانی امیر داسارگر که هر شب ساعت ۲۲ و ۱۵ دقیقه از شبکه یک سیما پخش می‌شود، راوی زندگی یک شهید مدافع حرم از دوران نوجوانی تا عنفوان جوانی است.

به گزارش روابط عمومی رسانه ملی، قهرمان این مجموعه تلویزیونی یک نوجوان است که‌هادی نام دارد و به تأسی از الگویش شهید ابراهیم هادی می‌خواهد در هر دو عرصه ورزش و ایمان سرفراز باشد. او که ورزش کشتی را تا مراتب عالی دنبال کرده، به مدافعان حرم می‌پیوندد تا قهرمانی و پهلوانی را با هم ممزوج و حماسه‌ای ماندگار را خلق و ثبت کند. هدایت هاشمی، نسرین بابایی، حسین رفیعی، شهرام قائدی، علی زرمهری، شهین تسلیمی، جواد خواجوی، شهروز آقایی پور، مجید پتکی، افشین آقایی و زین‌العابدین تقی‌پور از جمله بازیگرانی هستند که در این سریال حضور دارند. حسین اجاقلو نیز بازیگر نوجوان سریال «فراری» است.  این سریال ۳۰ قسمتی در قالب دو فصل روی آنتن شبکه یک سیما می‌رود و احتمالاً فصل سوم و چهارم آن هم تولید خواهد شد.

 با مردم صادق بودیم

 سجاد نصراللهی‌‌نسب به همراه امیر پوروزیری، تهیه‌کنندگان سریال فراری هستند. نصراللهی‌‌نسب درباره روند ساخت فراری توضیح می‌دهد: قصه این سریال برگرفته از زندگی یک شهید مدافع حرم است. ایده مربوط به امیر داسارگر و دوستانش بود که چندسال قبل به ذهن‌شان رسیده بود. فعلاً دو فصل از سریال ساخته شده، اما قصه تا زمان شهادت قهرمان اصلی ادامه دارد که احتمالاً به فصل پنجم هم کشیده خواهد شد. تحقیقات و پژوهش‌های لازم هم صورت گرفته و طرح هم نوشته شده است و منتظر تصمیم هستیم.

تهیه‌کننده سریال فراری خاطرنشان می‌کند: فلسفه وجودی تلویزیون سرگرم‌سازی است و ما در مرحله اول باید مخاطب را سرگرم کنیم و بعد، پیام‌های مختلف اجتماعی، عقیدتی و اخلاقی را به بیننده انتقال دهیم. از سوی دیگر، باید با مردم صادق بود، به‌ویژه در سریال فراری که به زندگی یک نوجوان می‌پردازد که با مشکلات و چالش‌های زیادی مواجه است. این نوجوان در این فضا به یک بینش پهلوانی می‌رسد و هدف و وظیفه خود را در جایی دیگر می‌بیند.

وی ادامه می‌دهد: داستان‌هادی به‌عنوان شخصیت اصلی سریال برگرفته از زندکی یک شهید است، اما این‌گونه نیست که از همان دوران نوجوانی بخواهیم فضای شهادت را نشان دهیم، بلکه این نوجوان لغزش‌هایی دارد که مقتضی سنش است و در همه نوجوانان وجود دارد و ما هم به آن پرداخته‌ایم.

نصراللهی‌‌نسب درباره جامعه مخاطبان هدف سریال فراری و روند ساخت آن تأکید می‌کند: نوجوانان و خانواده‌ها مخاطبان اصلی سریال هستند. ساخت فصل اول سریال هشت ماه و نیم زمان برد. برای فصل دوم هم پنج ماه زمان صرف کردیم که دو قسمت آخر این فصل هنوز ساخته نشده است و باید در سوریه و لبنان تصویربرداری شود.

تهیه‌کننده سریال فراری یادآور می‌شود: در ابتدا تصور می‌کردیم از آن‌جا که قصه فصل اول در دهه ۷۰ می‌گذرد برای ساخت و تهیه لوکیشن‌ها مشکل خاصی نداشته باشیم، اما در عمل این اتفاق نیفتاد. کار را ابتدا در لاهیجان آغاز کردیم و خانه پدری‌هادی کاملاً ساخته شد. یک خانه قدیمی را به‌طور کامل بازسازی کردیم، تا جایی‌که صاحب خانه می‌خواست از آن برای کار بوم‌گردی استفاده کند. در تهران هم چهار لوکیشن مختلف داشتیم.

نصراللهی‌نسب درباره میزان استقبال از سریال فراری نیز می‌گوید: بازخوردهایی که من تاکنون گرفته‌ام مثبت بوده است، هرچند سریال می‌توانست زمان پخش بهتری داشته باشد. بسیاری از مخاطبان اصلی فراری با توجه به ایام محرم در هیئت‌‌های عزاداری بودند و شاید فرصت تماشای سریال را از دست داده باشند. با این‌حال، با توجه به فضای نوجوانانه و خانوادگی سریال، بازخوردها و واکنش‌ها مثبت بوده است.

 موضوع برایم جذاب بود

 حسین رفیعی از بازیگران سریال «فراری» است که نقش یک دستیار کارگردان را در این مجموعه نمایشی ایفا می‌کند.

رفیعی درباره نقشش در فراری به خبرنگار هفته‌نامه صداوسیما می‌گوید: نقش یک دستیار کارگردان به نام بیگدلی را بازی می‌کنم که درصدد راضی کردن‌هادی به عنوان قهرمان قصه است تا در فیلمی‌بازی کند که البته با مخالفت هادی مواجه می‌شود، اما دست از سماجت برنمی‌دارد.

وی می‌افزاید: نقش بیگدلی علی‌رغم اینکه در ظاهر جدی است، اما رگه‌هایی از طنز را در خود دارد. او انسان خوش‌مشرب اما لاف‌زنی است که خود را کشتی‌گیر، بازیگر و کارگردان معرفی می‌کند. همین ویژگی نقش و قرار داشتنش میان جدی و طنز برایم خیلی جالب و چالش برانگیز بود.

بازیگر سریال فراری تأکید می‌کند: قصه سریال از زندگی یک شهید اقتباس شده است که همین موضوع برای خودم خیلی جذابیت داشت. وقتی با وقایع زندگی شهید آشنا شدم کلیت کار جذابیت بیشتری برایم پیدا کرد. کارکردن با امیر داسارگر هم تجربه خیلی خوبی بود. او نیامده بود که فقط یک سریال را کارگردانی کند بلکه با کار، زندگی می‌کرد. البته خودش نویسنده سریال هم بود و لحظه به لحظه کار را با وسواس و حوصله جلو می‌برد. وقتی به‌عنوان بازیگر کار می‌کنم برایم جذاب است که با کارگردانی با این اوصاف همکاری می‌کنم. داسارگر با وجودی که تجربه کار کودک و نوجوان را نداشت، اما خیلی خوب با نوجوانان کار می‌کرد و حوصله و دقت زیادی به خرج می‌داد.

 کیفیت بالا برای ما مهم بود

وی درباره میزان استقبال از سریال نیز تصریح می‌کند: این سریال با تکنیک سینمایی ساخته شده و نور و صدا و ... در آن کیفیتی بالا دارد. بسیاری هستند که علاقه‌مند این سبک کارند و از دیدن چنین سریال‌هایی لذت می‌برند.

رفیعی که بیشتر به عنوان مجری در تلویزیون فعالیت دارد درباره بازیگری‌اش نیز توضیح می‌دهد: من ابتدا از بازیگری آغاز کردم و بعد وارد اجرا شدم. شغل اصلی‌ام بازیگری است و همدوره دوستانی مثل مهران غفوریان، زنده‌یاد علی سلیمانی، بیژن بنفشه‌خواه، امیر غفارمنش و اتابک نادری هستم. تحصیلاتم نیز در حوزه بازیگری است.

وی درباره گروه بازیگران سریال فراری نیز یادآور می‌شود: بسیاری از بازیگران سریال داری سبقه تئاتری زیاد هستند و از میان داوطلبان زیادی که آمده بودند انتخاب شدند. حتی کار به مدت پنج ماه تعویق افتاد تا حسین اجاقلو که نقش هادی را بازی می‌کرد با ورزش کشتی آشنا شود و فنون را یاد بگیرد.

رفیعی در پایان تأکید می‌کند: پرداختن به زندگی شهدا کار آسانی نیست و به یک تیغ دولبه می‌ماند.

 شناختی از کشتی نداشتم

 مجید پتکی در این سریال ایفای نقش آقای دربندی را برعهده دارد که مربی کشتی و از هم‌رزمان شهید ابراهیم هادی است.

پتکی درباره حضورش در سریال فراری توضیح می‌دهد: فیلم‌نامه را که خواندم به نظرم جالب آمد. دربندی هر چند جانباز است و نقص عضو دارد، اما فعال است و به عنوان مربی کشتی فعالیت دارد. این نقش برایم جذاب بود و از طرفی یک چالش محسوب می‌شد، چراکه ورزش کشتی را حتی به شکل تفریحی هم انجام نداده بودم و باید نقش یک مربی را بازی می‌کردم که به شاگردانش آموزش می‌دهد و باید فنون کشتی را هم درست اجرا کند.

وی ادامه می‌دهد: البته در طول سریال و در میان سکانس‌ها و روزهایی که جلوی دوربین نمی‌رفتم، با مربیان کشتی تمرین می‌کردم و آموزش می‌دیدم. به هر حال، کاری مهم بود و می‌خواستم نقش یک مربی کشتی را بازی کنم که علاوه‌بر اجرای درست فنون کشتی باید برای شاگردانش هم توضیح می‌داد.

 سریالی با عطر و بوی دهه ۶۰

پتکی درباره استقبال از سریال فراری به خبرنگار هفته‌نامه صداوسیما می‌گوید: من بچه شمال هستم و این روزها به‌خاطر کار در تهران سکونت دارم. خودم که هر شب سریال فراری را می‌بینم و دنبال می‌کنم. تصاویر و قاب‌های زیبایی در این سریال بسته شده است. معتقدم که باید بازخوردها را در کوچه و خیابان و میان مردم دید نه فضای مجازی. خودم این سریال را بسیار شریف، مؤدب و تمیز دیدم و هدف آن بوده که نوجوانان پای تلویزیون بنشینند‌. سریال فراری همان عطر و بوی دهه ۶۰ را دارد و من را به حال و هوای دوران نوجوانی‌ام می‌برد. بازیگر فراری درباره همبازی شدن با نابازیگران در این سریال هم عنوان می‌کند: سریال بازیگردان داشت، اما این نوجوانان با اینکه چهره و بازیگر نبودند و اولین کارشان را تجربه می‌کردند، استعداد زیادی داشتند و بازی‌های خوبی ارائه دادند. من در فیلم ۲۳ نفر هم با نوجوانان کار کرده‌ام و معتقدم اگر یک بازیگردان خوب بالای سر کار باشد بازی‌های یکدست و خوبی می‌شود از بازیگران نوجوان گرفت. پتکی درباره نقش‌های مثبتش در سریال فراری و چند اثر نمایشی دیگر که اخیراً داشته نیز خاطرنشان می‌کند: وقتی سن بازیگر بالا می‌رود و چهره‌اش شکسته و موهایش سفید می‌شود پیشنهادات بیشتر به سمت نقش‌های مثبت می‌رود. با این حال، من قبلاً نقش منفی زیاد بازی کرده‌ام.

 یک سریال ارزشی جذاب

 یک منتقد و مدرس تلویزیون سریال فراری را مجموعه‌ای مقاومتی- دفاع مقدسی عنوان می‌کند که از فیلم‌نامه‌ای مناسب و جذاب برخوردار است.

جبار آذین تأکید می‌کند: سریال فراری علاوه بر برخورداری از فیلم‌نامه جذاب، بازیگرانی توانمند از طیف‌های مختلف را در خود دارد که به درستی هدایت شده‌اند. این عوامل در کنار کارگردانی خوب باعث شده تا یک سریال ارزشی جذاب شکل بگیرد. اگر چه برخی از بازیگران سریال تجربه زیادی در بازیگری ندارند، اما با هدایت خوب کارگردان و فهم و درک درست خودشان از نقش‌ها توانسته‌اند بازی‌های مقبولی ارائه کنند.

وی با اشاره به پرداخت سریال فراری به دو مقطع زندگی قهرمانش می‌گوید: هر یک از این مقاطع ویژگی و جذابیت‌هایی دارد که در نگارش فیلم‌نامه سریال به آن‌ها توجه لازم صورت گرفته است. آن‌چه در این سریال تأثیر لازم را بر مخاطب می‌گذارد نمایش دوره‌های مختلف از زندگی اجتماعی انسان‌های باورمند است که در مسیر رشد خود حرکت می‌کنند.

آذین تصریح می‌کند: هادی نوجوان قهرمان سریال هم شهید ابراهیم هادی را به‌عنوان الگوی خود در زندگی قرار داده است و دوست دارد در مسیر این شهید بزرگوار قدم بردارد، اما از آن‌جا که شرایط جامعه دیگر شبیه سال‌های دفاع مقدس نیست، انجام تکلیف خود را در پیوستن به صفوف مدافعان حرم می‌بیند و در راه دفاع از حریم مطهر حضرت زینب (س) در برابر دشمنان می‌ایستد و مبارزه می‌کند.

 خاطره‌بازی معنوی با شهدا

این منتقد با تأکید بر ضرورت تولید آثار در حوزه مقاومت خاطرنشان می‌کند: آثار مربوط به دفاع مقدس و مقاومت در قلب آثار فرهنگی و هنری کشور قرار دارند. تولید این سریال‌ها در رسانه ملی علاوه‌بر آنکه روایت زندگی رزمندگان و شهدا و فداکاری‌ها و ایثار آن‌هاست، نوعی خاطره‌بازی معنوی نیز به‌شمار می‌رود. از سوی دیگر، درس‌ها و آموزه‌هایی به نسل‌های نوجوان و جوان امروز در زمینه زندگی و آزادگی و ایستادگی ارائه می‌دهد.

وی اضافه می‌کند: تولید آثار مقاومت در عرصه هنر یک اصل است و سریال فراری به‌عنوان یک اثر مقبول در این حوزه، به‌درستی توانسته قصه خود را برای مخاطب روایت کند و آموزه‌هایش را انتقال دهد.

 لزوم باورمندی به مفاهیم دفاع مقدس و مقاومت

آذین درباره عوامل جذابیت سریال‌هایی مانند فراری اذعان می‌کند: از آنجا که اغلب این سریال‌ها بر مبنای شخصیت‌های واقعی ساخته می‌شود لازم است پژوهش‌ها و تحقیقات کافی برای نگارش فیلمنامه صورت بگیرد. تحقیق و پژوهش باعث می‌شود زندگی و سیر مبارزاتی قهرمانان انقلاب و جبهه مقاومت به‌درستی به تصویر کشیده شود و اسباب رنجش رزمندگان و خانواده شهدا را فراهم نیاورد. درست است که عناصر تخیل و قصه‌گویی، چهارچوب‌ دراماتیک یک قصه را شکل می‌دهد، اما نباید از واقعیت‌ها و حقایق غافل ماند. باید دوران دفاع مقدس را آن‌گونه که بوده است به تصویر کشید.

این منتقد و مدرس ادامه می‌دهد: ساخت سریال‌های دفاع مقدس را باید به آدم‌های کاردان و متعهد سپرد. کارگردان‌هایی که به این حوزه ورود می‌کنند باید به مفاهیم دفاع مقدس و مقاومت باور داشته باشند. این کارگردانان علاوه بر اینکه باید بر ابزار هنر مسلط باشند و نظر مخاطب را ملاک قرار دهند، لازم است باورمند و معتقد نیز باشند‌