به گزارش روابط عمومی رسانه ملی، تاریخ؛ تمدن و فرهنگ ایران‌زمین لبریز از نام‌ها، چهره‌ها و شخصیت‌هایی است که یادِ هر یک در جایگاه خود، برگِ زرینی از میراث عظیم گهواره تمدنی جهان؛ سرزمین‌مان ایران را بازنمایی می‌کنند.
در کنار شناسنامه فرهنگ و ادب که اصل مهمی از عنصر شناسای ایران‌زمین در جهان به شمار می‌رود؛ هم‌سویی و همدلی با دین هدایتگر و مبین اسلام در قالب پذیرش این دین در سرزمینِ ما توسط مردمان موحد ایران‌زمین و همدلی یکی از هزاران هزار مرد و زن ایرانی با بزرگان این دین مبین از تاریخ صدر اسلام تا دوران امامت و ولایت ائمه اطهار(ع)؛ هر یک نمادی بر فخر ایران و ایرانی در بُعد ملی و بین‌المللی به‌شمار می‌رود.
«سلمان فارسی» یکی از همین نام‌هاست که رسول مکرم اسلام در تأیید و جایگاه بلند او فرموده است: «سلمان منا اهل‌البیت؛ سلمان از اهل بیت ما است.» این مهم و جایگاه رفیع جز با همراهی؛ همدلی؛ همدوشی و تعامل او با رسول مهربانی‌ها، حضرت محمد مصطفی(ص) در کشاکش نخستین سال‌های رسالت پیامبر اسلام، از غزوات و نبردها گرفته تا تبلیغ و ترویج دین اسلام محقق نمی‌شد که در هر کدام از این فراز و فرود یاد شده می‌توان ردپای نام سلمان فارسی را دید؛ چه آنکه هفتم ماه صفر که هم‌زمان با سالروز حفر «خندق» در اطراف مدینه برای حفاظت شهر در برابر حملات کفار قریش است که از این مهم نیز از پیشنهادها و ارائه راهنمایی‌های سلمان فارسی در رکاب رسول اکرم(ص) به شمار می‌رود، به‌نام روز «سلمان فارسی» در تقویم فرهنگی کشورمان ثبت شده است.
آنچنان که همواره هنرمندان کشور تلاش کرده‌اند تا شخصیت‌های به‌نام؛ چهره‌های بزرگ و تأثیرگذار در تاریخ ایران، اسلام و جهان را به روایت زبان زیبایی‌شناسانه هنر به عموم مخاطبان ایرانی و جهان معرفی کنند؛ داود میرباقری که بی‌اغراق سرشناس‌ترین کارگردان سینما و تلویزیون کشورمان در به تصویر کشیدن زندگانی این اشخاص از سریال درخشان «حضرت علی(ع)» تا «مختارنامه» به‌شمار می‌رود از اواخر سال ۱۳۹۸ پشت دوربین بزرگ‌ترین پروژه سریالی کشورمان از آغاز حیات تولید آثار تلویزیونی تا به امروز قرار گرفته است. سریالی که نه در حرف که در عمل اثری بین‌المللی است و در کمترین دلیل اثبات جهانی بودن آن می‌توان به حضور قریب به ۵۰ بازیگر مطرح از سراسر جهان در اثری ایرانی اشاره کرد.
سریال «سلمان فارسی» که در پس گذار تمامی فراز و فرودهایش طی قریب به شش سال اخیر از سه فصل ایران؛ حجاز و بیزانس؛ فصل بیزانس آن به پایان رسید و مدتی است که تصویربرداری فصل ایران آن آغاز شده است. بنا بر گفته پیمان جبلی، رئیس سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران؛ پخش این سریال قرار است که از سال ۱۴۰۵ آغاز شود.
به بهانه استمرار روند تولید این اثر؛ نگرش و روایتی که سریال «سلمان فارسی» با نگاه و تولید داوود میرباقری قرار است درنهایت اثری در قالب «سریال ویژه الف» را با مخاطبان خود قسمت کند با حسین طاهری؛ تهیه‌کننده این سریال به گفت‌وگو نشستیم.
حسین طاهری نامی‌شناسا در حوزه تولید آثار تئاتری، سینمایی و تلویزیونی کشور و نیز در کسوت مدیریت هنری و فرهنگی بخش‌های مختلفی از رسانه ملی تا اداره کل هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است و بی اغراق می‌توان گفت در حوزه تخصص او یعنی تهیه‌کنندگی؛ کفه کیفیت و کمیت آثارش اگر بیش‌از داوود میرباقری نباشد کم از آن نیست! چهره‌ای که نامش در قالب تهیه‌کننده؛ مرزهای جغرافیای سیاسی کشورمان را درنوردید و در قالب نامی‌شناسا، خاصه در حوزه تولید مستندهایی با محوریت شکوه و عظمت تاریخ ایران‌زمین به هنرمندی جهانی بدل شده‌است.
به مناسبت تقارن تقویمی امروز که روز «سلمان فارسی» نام گرفته است و جایگاه والای این نام بلند و درخشان در تاریخ اسلام و ایران‌زمین با حسین طاهری تهیه‌کننده سریال «سلمان فارسی» به گفت‌وگو نشستیم که در ادامه از خاطرتان می‌گذرد.
ایکنا: آقای طاهری بعد از یک خداقوت صمیمانه؛ بنای این گفت‌وگو را به بهانه «روز سلمان فارسی» در تقویم فرهنگ و مذهبی کشورمان و آغازگر این نشست را بر پایان فصل نخست تصویربرداری سریال «سلمان فارسی»، اتفاقی که چند هفته پیش در رسانه‌ها نیز منتشر و بر ادامه تصویربرداری این سریال در فصل‌های دوم در فصل‌های دوم و سوم تاکید شد، استوار کنیم. درنهایت مشخص شد که بعد از گذر حدود پنج سال، تصویربرداری فصل نخست این سریال در بخش «بیزانس» به پایان رسیده است. آنچه که در این فراز و فرود طی شده را برای آغاز این گفت‌وگو از شما طلب می‌کنم.
پیش‌از هر چیز عنوان کنم اغلب مواردی که در این گفت‌وگو با شما و خوانندگان خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) مطرح می‌کنم برای نخستین بار است که شکل رسانه‌ای به خود می‌گیرد.
بی‌تردید اغلب افرادی که فضای ساخت سریال «سلمان فارسی» را فراتر از مخاطب و در قالب نگاه تخصصی دنبال می‌کنند، می‌دانند که فاز صفر ساخت این سریال به سال ۱۳۹۷ با بازبینی لوکیشن‌های مختلف مجموعه‌هایی بازمی‌گردد که بتوانیم برای گام نهادن در این تجربه جدی، فضای فیزیکی و کالبدی آنها را پای کار بیاوریم. همچنین به شهرک‌های سینمایی برخی از کشورها که می‌توانستند در راستای ساخت این سریال به ویژه برای فصل بیزانس یا «مسیحیت شرق» یاریگر ما باشند، سر زدیم. بازدیدهای مختلف و متعددی را در سال ۱۳۹۷ داشتیم و به شکل حرفه‌ای پیش‌تولید صفر را از آن زمان آغاز کردیم.
طبق برنامه‌ریزی ابتدایی، مقرر شده بود تا فصل اول سریال (بخش بیزانس) را در کشور ترکیه انجام دهیم. برنامه‌ریزی ابتدایی برای یک‌سال و نیم طراحی شده بود که به شکل فشرده بتوانیم در کشور ترکیه کار خود را انجام دهیم. به سبب اینکه اغلب بناها و معماری‌های مدنظر و خواسته کارگردان، فضای داستان و تیم تولید در شرق کشور ترکیه به شکل نهایی آماده بود و نیاز به ساخت و یا بازسازی معماری موجود در آن منطقه برای بازنمایی دوران بیزانس نداشت.
اما با شروع فیلمبرداری در فصل زمستان سال ۱۳۹۸ و آغاز همه‌گیری «کرونا» (کووید ۱۹) کار ما متوقف شد. مشکلات همه‌گیری تا جایی ادامه پیدا کرد که ما حتی در روزهای پایانی زمستان سال ۹۸ برای بازگشت بازیگران خارجی خود از جمله بازیگران لبنانی؛ مراکشی؛ تونسی؛ ارمنستانی‌ها و بخش دیگر از آنها حتی ازنظر تهیه بلیت هواپیما برای برگشت نیز به مشکل خوردیم. درنهایت با همه سختی‌ها بازیگران را به کشورهای خود در کمال صحت و سلامت فرستادیم و ادامه تصویربرداری و تولید سریال با وقفه مواجه شد.
جمع‌بندی ابتدایی ما آن بود که این ویروس چند ماه دوام خواهد داشت، در ادامه موج آن مانند موج بیماری‌های فراگیر فصلی فرو خواهد نشست و شرایط به حالت عادی باز خواهد گشت اما وقتی ماندگاری آن را در تمام جهان با همه رخدادها و رویدادهای تلخش دیدیم؛ طی جلسه‌ای با آقای میرباقری تصمیم گرفتیم که ببینیم چگونه می‌توانیم کار را با همه مشکلات شروع کنیم.
درنهایت، مرداد سال ۱۳۹۹ فیلمبرداری خود را در منطقه «مَجَن» شهرستان شاهرود آغاز کردیم. گام نخست ما در این منطقه کوهستانی، ساخت سازه‌های مرتبط از بخش دریایی؛ بنادر و غارهای داخل قصه بود. به موازات آن در اواخر سال ۱۳۹۹ و اوایل ۱۴۰۰ در «شهرک سینمایی نور» کار ساخت بخش مربوط به معماری دوران هِلِنی (بیزانس) و خرابه‌های مدنظر از فضای قصه و داستان را آغاز کرده و فیلمبرداری را بدون توقف در دوران همه‌گیری «کرونا» با همه نگرانی‌هایی که داشتیم ادامه دادیم.
مسئله آن بود که نمی‌توانستیم به شکل کامل پروژه را متوقف و ساکن نگه داریم. چرا که به‌سبب عظمت تولید سریال «سلمان فارسی» از پیش نیز می‌دانستیم که روند تولید این اثر طی چند ماه یا یکی، دو سال به پایان نخواهد رسید؛ پس چنین دست از توقف‌هایی علاوه‌بر هدر رفت هزینه و سرمایه باعث به درازا کشیدن روند تصویربرداری و تولید این اثر می‌شد. پس تصمیم بر آن شد تا کار را بر اساس برنامه‌ریزی مجدد با همه محدودیت‌هایی که فراگیری «کووید ۱۹» با خود به‌همراه داشت پیش ببریم.
این روند فیلمبرداری ادامه داشت و همان‌طورکه می‌دانید بخش کوچکی از این سریال را به سبب سازه‌های موجود در کشور ارمنستان در آن‌جا تصویربرداری کردیم. البته که برای آن بخش نیاز به ساخت دکور و یا بازسازی و نوسازی آنها وجود نداشت. چون بازدید لوکیشن‌ها انجام شده و تمام شرایط محیطی آماده بود، کار را به شکل موازی در سه منطقه‌ای که به آن اشاره شد یعنی شاهرود؛ شهرک نور و ارمنستان پیش بردیم.
با همه این اوصاف و تفاسیر در آغاز سال ۱۴۰۲ فصل بیزانس و تصویربرداری آن به پایان رسید اما توضیح دادن این شرایط طی چند دقیقه، یا نگارش و مکتوب کردن آن در چند سطر، نمی‌تواند بازتاب‌دهنده عظمت کاری که گروه تولید سریال «سلمان فارسی» از سر گذرانده‌اند آن هم به شکل مطلوب باشد. به همین سبب برخی از جزئیات را نیز با شما درمیان می‌گذارم. به عنوان مثال ما فقط برای همین فصل بیزانس بیش‌از ۴۴۰۰ دست لباس دوختیم. لباس‌ها بر اساس طراحی، مطالعات و پژوهش‌هایی که صورت گرفته بود، تولید شد. از ابتدا نیز بنای خود را بر آن استوار کردیم که تولید تمامی ادوات از لباس گرفته تا سلاح‌های نبردها و هر آنچه که در تولید این اثر از آنها استفاده می‌شود به بهترین شکل ممکن انجام شود.
همچنین از ابتدا این مهم در نظر گرفته شده بود که درنهایت بعد از پایان تصویربرداری و پخش این سریال، تمامی لباس‌ها، اداوات جنگی و تمام ابزار و وسائلی که برای این سریال ساخته شده است را در قالب یک موزه در اختیار عموم مخاطبان و علاقه‌مندان قرار دهیم.
تنها در شهر تهران بیش از ۲۴ کارگاه در بخش‌های مختلف کار ساخت و تولید جنگ‌افزارها، لباس‌ها و همه ابزار و وسایلی که در تولید این سریال به آن نیاز داشتیم را برعهده داشته و دارند و در حال حاضر نیز بدون وقفه مشغول کار هستند. کارگاه‌هایی ازجمله کارگاه نجاری؛ ارابه‌سازی؛ خیاطی؛ زیورآلات و نظایری از این‌دست، جمیع کارگاه‌های ساخت و تولید سریال «سلمان فارسی» را شامل می‌شوند.
در بخش خیاطی نیز ما صفر تا صد مراحل را به سبب اهمیت بازتاب عینیت تاریخی خود انجام داده‌ایم. به عنوان نمونه کارگاه‌های خیاطی ما شامل زیربخش‌هایی مانند «کهنه‌کاری»؛ «رنگرزی»؛ «ظریف دوزی»؛ «چاپ پارچه» و بسیاری دیگر از مجموعه‌های اقماری می‌شود که به موازات تولید این سریال بی‌وقفه درحال فعالیت و تولید وسایل موردنیاز برای ساخت «سلمان فارسی» به عهده آنها نهاده شده است.
در حال حاضر بیش از ۲۵ قسمت این سریال مراحل تصویربرداری («راف کات‌ها»؛ تصاویر اولیه پیش از تدوین) را پشت سر گذاشت؛ فصل بعدی مربوط به ایران را از نیمه دوم سال ۱۴۰۲ آغاز؛ محوریت ساخت‌وسازهای بناها، ساختمان‌ها و معماری مدنظر در «شهرک سینمایی غزالی» صورت پذیرفته و در حال انجام است.
در این مسیر با همه دشواری‌های موجود سازمان صداوسیما نهایت همکاری را با گروه تولید «سلمان فارسی» داشته و این همراهی تا امروز نیز با قدرت ادامه دارد. خوشبختانه با توجه به برنامه‌ریزی دقیقی که صورت گرفته برای امسال ازنظر ساخت و ساز دیگر مشکلی نخواهیم داشت و طبق روال برنامه از پیش تعیین شده کار تولید این سریال در حال انجام است.
طبق همان برنامه‌ریزی بنا داریم تا سال آینده (۱۴۰۴) تصویربرداری بخش ایران را به پایان ببریم و با نهایت سرعت بخش حجاز را که پیش تولید آن طی ابتدای تیرماه ۱۴۰۳ آغاز شده را پیش ببریم. گام‌های نخست کار پژوهشی و مطالعاتی بخش حجاز و دوره اسلام انجام شده، بخشی از ساخت معماری‌های لازم و همچنین بخشی از ادوات نیز در حال انجام است تا بتوانیم از ابتدای سال ۱۴۰۴ مراحل انتخاب بازیگر را برای بخش حجاز و دوران اسلام آغاز کرده و فرآیند فیلمبرداری این فصل به شکل رسمی آغاز شود.
امیدواریم بتوانیم بازیگران خارجی جهان عرب را در این بخش مانند فصل پیشین یعنی دوران بیزانس که بخش فیلمبرداری آن به پایان رسید؛ به گروه بیفزاییم و در این فصل نیز از حضور هنرمندان جهانی در کنار ستاره‌های درخشان هنر ایرانی استفاده کنیم.
ایکنا: آنچنان‌که پیشتر اشاره کردم و شما نیز در سخنان خود فرمودید؛ آقای جبلی، رئیس سازمان صدا و سیما از آغاز پخش سریال «سلمان فارسی» از سال ۱۴۰۵ خبر داده است. اما با توجه به اشاره شما مبنی بر ساخت این سریال در سه فصل متفاوت؛ آیا مقرر شده تا این سریال به شکل فصل‌های مجزا از هم در لیست پخش سیما قرار گیرد یا مخاطب به شکل متوالی تمامی سه فصل تولیدشده این اثر را در قالب یک نوبت پخش به نظاره می‌نشیند؟
با همت و برنامه ریزی آقای جبلی، مجموعه سازمان صدا و سیما و حضور مستمر آنها در بخش‌های مختلف فیلمبرداری؛ همگی با عظمت این پروژه بیش از پیش آشنا شده‌اند. بر همین سبب تمرکز دوستان و مدیران حاضر در پروژه مبنی‌بر امتیازبندی؛ سلامت کار؛ کیفیت؛ دقت پیشنهادها و میان‌بُرهایی است که بتواند در کنار سرعت بخشیدن به روند تولید سریال مانع افت کیفی آن نشود.
همچنین برای آنکه از الگوی تزریق بودجه مدنظر نیز تبعیت کنیم همه دست‌به‌دست یکدیگر داده تا شکل نگاه حمایتی سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و برنامه‌ریزی آنها برای پخش در سال ۱۴۰۵ را بدون تغییر در تاریخ پخش اجرایی و نهایی کنیم. تمام تلاش خود را خواهیم کرد که تا تاریخ معین شده حداقل در حوزه تصویربرداری توانسته باشیم تمامی سه فصل مدنظر آقای میرباقری و روایت داستان سلمان فارسی در سه بخش ایران؛ حجاز و بیزانس را به پایان ببریم.
صادقانه باید بگویم تحقق این مهم در کنار آنکه از خواسته‌های مدیریت صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران است از مهمترین مؤلفه‌ها در حوزه برنامه‌ریزی در مسیر ساخت سریال «سلمان فارسی» برای گروه تولید این سریال نیز به‌شمار می‌رود. الگویی که برای شیوه پخش این سریال در نظر گرفته شده است و قید باید را با خود حمل می‌کند آن است که بدون وقفه تمامی سه فصل این سریال در قامت آغاز پخش آن از سیما به مخاطبان ارائه شود و میان فصل‌های اول، دوم و سوم آن در روند پخش از آنتن سیما وقفه‌ای ایجاد نخواهد شد. اما هنوز برای بیان قطعی این روند زود است و باید کمی صبر پیشه کنیم و نظاره‌گر روند مسیر فیلمبرداری و تولید این سریال هم باشیم چرا که ممکن است اتفاقات خارج از برنامه‌ریزی مانند تجربه‌ای که سریال «سلمان فارسی» در همان ماه‌های نخست تولید در مواجهه با فراگیری ویروس کرونا داشت را نیز مدنظر داشته باشیم.
زمانی می‌توانیم به قطعیت درباره پخش این سریال از آنتن سیما طبق وعده داده شده یعنی سال ۱۴۰۵؛ بدون وقفه و به شکل مستمر برای مخاطب سخن بگوییم که به روزهای پایانی سال جاری (۱۴۰۳)، زمانی که بخش اعظمی از فیلمبرداری بخش ایران به پایان رسیده نزدیک شده باشیم. نظری که آن زمان عنوان خواهد شد بیشترین قطعیت را درباره شیوه و الگوی پخش این سریال با مخاطبان در میان خواهد گذاشت.
در این مسئله تردیدی وجود ندارد که شخص آقای میرباقری مشتاق‌ترین فرد در گروه تولید این سریال است که پخش این اثر طبق زمان‌بندی اعلام شده بدون وقفه در اختیار مخاطب قرار بگیرد. این را با قطعیت می‌گویم که این اشتیاق جنبه شعاری ندارد و بارها و بارها در کلام خود آقای میرباقری بر آن تأکید شده که او بیش از مخاطبان؛ مشتاق نهایی شدن این اثر، پخش آن و در معرض دید مخاطب قرار گرفتن سریال «سلمان فارسی» است.
در کمترین حالت روند روزانه فعالیت برای تولید سریال سلمان بازه زمانی ۱۶ تا ۱۸ ساعت فعالیت روزانه است. می‌توانم با اطمینان بگویم که سرعت امسال روند تولید این سریال با توجه به نهایی شدن بخش اعظمی از معماری‌ها و ساخت سازه‌ها نسبت به سال پیش دو و نیم برابر افزایش پیدا کرده‌است.
ایکنا: نگاه و روایت آقای میرباقری به شخصیت محوری سریال «سلمان فارسی»، یعنی شخص حضرت سلمان فارسی؛ نگاه تاریخی است یا به واسطه جایگاه ایشان در تاریخ صدر اسلام و همراهی وی به عنوان یکی از صحابه پیامبر اعظم(ص) و البته ایرانی بودن ایشان، ابعاد دیگر هویتی، فرهنگی، تمدنی و اندیشه وی را نیز در خلال قصه و روایت داستان بازنمایی و نمایندگی می‌کند؟
همه مشتاقیم که زودتر سریال «سلمان فارسی» در معرض دید مخاطب قرار بگیرد و این شکوه و عظمت تمدن ایران باستان و همچنین شکوه و عظمت همراهی، دلدادگی و همدلی ایرانیان با دین هدایتگر و مبین اسلام، مجموعه آنچه که در صدر اسلام به وقوع پیوسته و شاخص آنها حضرت سلمان فارسی را ببینند.
نگاه ما و آنچه که در این سریال آن را دنبال می‌کنیم برای بازنمایی شخصیت «حضرت سلمان فارسی» بر این مهم استوار است که «سلمان فارسی» با نگاه شخص بزرگی که نمادی از «ایران»؛ «خرد و تمدن ایران» و «اندیشه و فرهنگ ایران» در صدر اسلام است را به مخاطب در قالب نگاهی چند بُعدی ارائه کنیم. مخاطب به واسطه سریال «سلمان فارسی» با نگاه شخصیت قهرمانی چون «حضرت سلمان فارسی» برگه‌های تاریخ صدر اسلام را ورق می‌زند و آن تاریخ را مرور و عبور می‌کند.
درنهایت جمیع مخاطبان این سریال فاخر با تمامی حوادث آن تاریخ بشکوه تمدن اسلام به واسطه این شخصیت و جایگاهش در آن بازه تاریخی مواجه خواهند شد.
ایکنا: آقای طاهری اگر موافق باشید فصل دیگر این گفت‌وگو را با نگرشی رو به آینده رقم بزنیم. بعد از توضیحات ابتدایی در ساحت کیفیت و کمیت روند تولید سریال «سلمان فارسی»؛ با هم نگاهی به زمانه بعد از پخش سریال «سلمان فارسی» داشته باشیم. پرسش محوری آنکه میراث این سریال در حوزه بازنمایی روایت تاریخی با محوریت شخصیت بزرگی چون «حضرت سلمان فارسی» در دو بُعد ملی و بین‌المللی چیست یا چه خواهد بود؟
پاسخ به این پرسش بسیار گسترده است و باید آن را به بخش‌های مختلف تقسیم کرد. تلاش می‌کنم تا مُجمَل و تیتروار به شما و خوانندگان شما پاسخ دهم.
نخست آنکه سریال «سلمان فارسی» دانشگاهی بزرگ برای نسل جوان به شمار می‌رود. تمامی جوانانی که در بخش‌های مختلف تولید این سریال همراه هستند و پابه‌پای این حضور، مشغول کار و فعالیتند؛ جملگی شرایط و چگونگی حضور در پروژه‌ای عظیم را می‌آموزند. پروژه‌ای که نگاهی ملی را با خود یدک می‌کشد و قطعاً این مهم، صنعت سینمای ما را رشیدتر؛ عظیم‌تر؛ پرقدرت‌تر و اثرگذارتر خواهد کرد. این از آورده‌های جنبی این سریال است که طراحان و اجراکنندگان جوان در بخش‌های مختلف که بدون وقفه درحال فعالیت هستند و مرتب در معرض سخت‌گیری‌های هنری کارگردان و تیم‌های هنری قرار دارند که بخش‌های مختلف تولیدات صنعت سینما را برعهده دارند؛ در کنار ارائه کار تخصصی، آموزشی عظیم و گرانبها نیز می‌بینند.
دسته دوم در مجموعه‌ای که درحال تولید آن هستیم در نگاهی کلان، در دسته‌ای قرار می‌گیرند که به آن از زاویه دید تمدنی نگریسته شده است. نگاه تمدنی به تاریخ صدر اسلام که آورده‌های مختلف و متعددی ساخت این مجموعه می‌تواند با خود به‌همراه داشته باشد.
سوم؛ آنکه تمامی مجموعه‌ها و روند تولید این سریال از فیلمبرداری در لوکیشن‌ها و صحنه‌ها تا تمامی‌کارگاه‌های تولید لباس، ادوات و محصولات این سریال به شکل مستقل مستندسازی می‌شوند و تمامی این مستندها در قالب اسناد مکتوب و تصویری در آینده در اختیار محیط‌های مختلف دانشگاهی از دانشگاه صدا و سیما تا دیگر دانشگاه‌ها و دانشکده‌های هنری کشورمان قرار می‌گیرد.
چهارم که نکته‌ای بسیار حائز اهمیت است آنکه؛ در حوزه سازه، ساخت بناها، معماری‌ها و نقاط جغرافیایی که در کشور ما وجود نداشته یا ندارد؛ اما روند این سریال و تولید آن نیازمند خلق این دسته از سازه‌ها و فصل معماری‌ها بوده نیز به شکل تام و تمام توسط متخصصان کشورمان در همراهی نیروهای جوان، متعهد و فعال در حال تولید است.
به عنوان مثال دو بخش دریایی که تمامی این بخش‌ها به شکل کامل ساخته شده است و در صحبت‌های پیشین به منطقه شاهرود برای یکی از اصلی‌ترین صحنه‌ها و لوکیشن‌های تولید سریال «سلمان فارسی» اشاره کردم باز می‌گردد. همه می‌دانیم که شاهرود منطقه‌ای نیمه خشک است اما دریاچه‌ای عظیم و بزرگ در این منطقه برای بخش بنادر و صحنه‌های دریایی ساخته شده است. دو کشتی عظیم که بخشی از آنها فیزیکی و بخشی از قطعات و یا ادوات آن از «ویژوال افکت» (جلوه‌های ویژه) استفاده شده به تمامی توسط تیم‌های متخصص و هنرمندان ایرانی در روند ساخت و تولید آنها استفاده شده است. این را می‌توانم با افتخار بگویم که تمامی این عوامل که همگی از نیروهای جوان اما خلاق و پویای کشورمان هستند بعد از پایان این سریال می‌توانند با افتخار سر بلند کنند و از مهارت و تخصص خود در دو بُعد ملی و بین‌المللی سخن بگویند.
در این مسئله تردیدی وجود ندارد که در بخش جلوه‌های ویژه رایانه‌ای که آن بخش نیز توسط متخصصان، جوانان خلاق و مبتکر ایرانی بهره برده شده شاهد کیفیتی ممتاز و ویژه هستیم. این را بدون هیچگونه اغراقی و نه در جایگاه تهیه‌کننده که حتی در مقام مخاطب می‌گویم که کیفیت آن صحنه‌ها و بخش‌ها نه‌تنها با آخرین شیوه‌های ساخت جلوه‌های رایانه‌ای جهان در صنعت سینما تنه می‌زند که در بسیاری از موارد به سبب همان خلاقیتِ نگاه هنرمندان ایرانی، جلوتر از داشته‌های موجود صنعت سینمای جهان در بخش جلوه‌های ویژه رایانه‌ای است.
آنچه که می‌گویم، تنها حرف خودم نیست و بسیاری از افراد متخصصی که این بخش از کار ما را دیده‌اند نیز نسبت به کیفیت آن تأکید داشته و این بخشی دیگر از افتخارات تیم تولید سریال «سلمان فارسی» و میراثی است که از خود به جای خواهد گذاشت.
نکته پنجم؛ تهیه همان مستندهایی بود که به آن اشاره کردم. مستندهایی که از زوایای مختلف یعنی رویکرد آموزشی، تحقیقی و حتی تاریخی برای تولید آنها بهره برده شده است و درنهایت ارائه آنها به شبکه‌های مختلف صدا و سیما برای پخش و یا شبکه‌های نمایش خانگی؛ داشته‌ها و آورده‌های مختلف و متعددی با خود به همراه دارد که می‌تواند بخشی دیگر از جذابیت‌ها و کیفیت تولید سریال ویژه‌ای چون «سلمان فارسی» را با مخاطب در میان بگذارد. خروجی‌های آموزشی، مطالعاتی، فرهنگی و معرفی خدمات مختلف فیلمسازی؛ همه مواردی است که در این مستندسازی لحاظ شده است.
به عنوان نمونه یک مستند کامل فقط درباره بخش طراحی لباس از انتخاب پارچه تا چاپ؛ کارهای تحقیقی برای لباس‌های آن زمان و درنهایت دوخت‌ودوز لباس‌ها تولید شده است که خود همین مستند می‌تواند به‌مثابه یک کارگاه عظیم آموزشی و یا یک واحد تخصصی دانشگاهی در نظر گرفته شود. مسئله اصلی آن است که در این حوزه حرفه‌ای‌های تاریخ سینمای ایران یاریگر سریال «سلمان فارسی» هستند که این علاوه‌بر نگاه کمی‌بار کیفی این اثر را نیز مُهر تأیید می‌زند.
برای ساخت این مستندها، مستندسازان به‌نام کشور را به همکاری دعوت کردیم. بارها جلسات مختلف و گفت‌وگوهای متعددی داشتیم و بعد از پذیرش نهایی، تمامی مستندها توسط عوامل حرفه‌ای سینمای ایران تولید و ساخته شده است. این خود می‌تواند وجه ممیزه‌ای دیگر از میراثی باشد که برای نخستین بار در روند تولید یک سریال در صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران تجربه شده و آن تجربه جنبه عینی و عملیاتی نیز پیدا کرده است.
بخش مهمی از شهرک سینمایی به لطف پروژه سلمان شکل و سامان گرفته است که به آن بخش ایران باستان بازمی‌گردد. کار ساخت‌وساز آن انجام شده و در حال تکمیل است. این مهم خود تجلی خاستگاه زندگی و آموخته‌های سلمان فارسی برای جهان غیرایرانی، جهان اسلام، کشورهای عربی و دیگر مخاطبان جهانی است که می‌تواند نگاه و هنر ایرانی را به رُخ بِکشد.
ایکنا: بنای پرسش پایانی را آقای طاهری به شیوه‌ای متفاوت استوار می‌کنم. پرسشی که شاید طرح آن در فضای رسانه‌ای چندان مرسوم نباشد؛ اما اگر سریال «سلمان فارسی» ساخته نمی‌شد چه فقدانی و خلئی را ما در حوزه سریال‌سازی یا در نگاه کلان در حوزه هنر سینما و هنرهای تصویری خود احساس می‌کردیم؟ آیا اصلا عدم ساخت و تولید سریال «سلمان فارسی» فقدان به‌شمار می‌رفت یا خیر؟
مهم خود شخصیت «سلمان فارسی» به عنوان یکی از برجسته‌ترین حلقه‌های واسط در تاریخ اسلام است. شخصیت بزرگوار «سلمان فارسی»، شخصیتی بی‌نظیر در مجموعه فرهنگ تشیع، باور تشیع و همچنین در سایر فِرَق اسلامی است.. شخصیتی که همه پیروان دین اسلام در تمامی فِرَق آن، احترام منحصربه‌فردی نسبت به حضرت سلمان دارند. هیچکس در این مهم شک‌وتردیدی درباره جایگاه و اهمیت ایشان ندارد.
بخش دیگر آن این است که شخصیتی که هم بتواند ایران و نقش ایرانیان در تاریخ صدر اسلام، هم تجلی و تلألؤ این دین از قرن اول تا به امروز داشته را بازتاب دهد به دقت نگاه، ظرافت دید و منظر حضرت سلمان وجود ندارد یا کمتر چین شخصیت چندوجهی را در تاریخ صدر اسلام با تمام این خصوصیات و اثرگذاری میان ایران و ایرانی می‌توان یافت.
باور بسیاری از پژوهشگران، محققان و اندیشمندان در حوزه دین، خاصه دین اسلام بر این مهم استوار است که از زمانی که حضرت سلمان به خیل صحابه حضرت محمد(ص) پیوست و در بسیاری از فراز و فرودهای زیست رسول مکرم اسلام همراه ایشان بود؛ چه در حوزه فرهنگی و چه در حوزه تمدنی اتفاق‌های مختلف و متعددی رقم خورده است.
بخش مهم دیگر؛ به بخش کار جمعی، پر عظمت و بزرگی باز می‌گردد که بر عهده آقای میرباقری است. آقای میرباقری سرمایه‌ای ملی است. فرض بفرمایید اصلاً این کار تولید نمی‌شد و ایشان در طی بازه زمانی ۱۰ساله روند این سریال به عنوان نمونه دو یا سه اثر سینمایی تولید می‌کردند. به هرحال آقای میرباقری نامی نیست که سکون بتواند او را در پنجه خود بگیرد و قطعاً باید در مقام تولیدکننده آثار هنری حضور داشته باشند. اما اینکه صنعت سینمای ما بتواند کار و روایت بزرگ و جدی با تجربه بیش از ۴۰ و چند بازیگر خارجی، جدی و شناخته‌شده سینمای اروپا که در تئاتر تبحر و قدرتمند هستند را داشته باشد تنها به واسطه سریال ویژه و بزرگی چون «سلمان فارسی» محقق می‌شد. بخش مهمی از این بازیگران بین‌المللی در سینمای غرب و اروپا مشغول فعالیت هستند. از بازیگران یونانی گرفته تا بازیگران مراکشی، تونسی و ارمنی که بهترین بازیگران آن کشورها و هنرمندان شناخته‌شده در حوزه تئاتر و سینمای جهان هستند که به این پروژه اضافه شدند و فعالیت کردند. همه آنها بسیاری از تجربه‌های خود را برای ما به ارمغان آوردند و البته که از تجربیات هنرمندان ما نیز بهره برده‌اند.
همه اینها تعاملی است که تنها به واسطه یک نام یعنی سریال «سلمان فارسی» و تیم حرفه‌ای که گروه تولید این اثر و آقای میرباقری برای آن تدارک دیده‌اند صورت پذیرفته است. پس عدم ساخت این سریال بسیاری از خلأهای مختلف را چه در حوزه ارائه داشته‌ها و توانمندی‌های هنرمندان ایرانی که در بازنمایی حقیقت تأثیرگذاری فرهنگ و تمدن ایران به واسطه شخصی چون «سلمان فارسی» در تاریخ صدر اسلام داشته و چه تحقق یک پروژه بین‌المللی با حضور ده‌ها و ده‌ها بازیگر حرفه‌ای، بازتاب می‌دهد. تام و تمام این مهم و تحقق آن؛ میراث عظیمی است که ساخت سریال «سلمان فارسی» با خود به ارمغان داشته و برای هنر ایرانی به یادگار گذاشته است.
بخش دیگر؛ ساخت‌وسازهای دوره ساسانی است که ما تاکنون در هیچ‌یک از شهرک‌های سینمایی خود نداشته‌ایم؛ اکنون به واسطه این سریال آن دوره معماری را در یک شهرک سینمایی داریم.
تجربه دیگر آنکه؛ میان هنرمندان مستعد سراسر کشور برای حضور در این اثر در کنار چهره‌های مشخص شده در قالب فراخوانی که از جامعه هنرمندان تئاتر و خانواده بزرگ هنروران صورت گرفت تنها بیش‌از ۲۰هزار ثبت‌نام و تقاضا در تارنمای (وب‌سایت) مشخص‌شده ثبت شد. بیش از شش ۶۰۰۰ نفر از میان افرادی که ثبت‌نام کرده بودند در مصاحبه‌های استان به استان با حضور متخصصان امر شرکت کردند. این مصاحبه‌ها را افرادی متخصص و چهره‌هایی نام‌آشنا انجام داده‌اند؛ با همیاری اداره کل هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، اعضای این اداره کل کار مصاحبه‌ها را شهر به شهر و استان به استان با مشارکت انجمن هنرهای نمایشی استان‌ها صورت داده‌اند.
این خود عقبه حرفه‌ای و نگاه علمی را در هنر بازیگری برای رسیدن به بالاترین کیفیت با خود به ارمغان آورده است. این تجربه نیز برای نخستین بار است که در کشور ما در تاریخ سریال‌سازی و تولید آثار سینمایی مدنظر قرار گرفته و انجام شده است.
تا به امروز بیش از ۱۵۰۰ نفر از آن افرادی که ثبت نام کرده‌اند جلوی دوربین سریال «سلمان فارسی» رفته‌اند. این در حقیقت بازنمایی عینی و عملی عدالت فرهنگی و توجه به استعدادهایی است که در تمامی ایران در استان‌ها و شهرستان‌ها حضور داشته و دارند؛ اینبار این استعدادها به واسطه سریالی چون «سلمان فارسی» شناسایی و به واسطه حضور جلوی دوربین این اثر به جامعه هنری معرفی شده‌اند. این برای آنها نه تنها کسب تجربه داشته که همگی آنها شاهد روند ساخت‌وساز و حضور در یک پروژه عظیم بودند که باعث افزایش اعتمادبه‌نفس آنها و افزایش جسارتشان می‌شود.
هیچکدام از اینها دستاوردهای کمی‌برای هنرمندان آینده این مرز و بوم نیست. هنرمندان مستعد و جوانی که قرار است پا جای پای پیشکسوتان و اساتید صاحب نام این حوزه بگذارند. وقتی دانشگاهی به وسعت سریال «سلمان فارسی» در اختیار آنها قرار می‌گیرد، مسلم است که علاوه بر اینکه قدر این دانشگاه را باید بدانند؛ بسیاری از آموزه‌هایی که توسط استادان به‌نام در بخش‌های مختلف به این هنرمندان جوان و تازه‌وارد ارائه می‌شود سرمایه‌ای عظیم است که همه آنها را می‌توان از برکات تولید سریال «سلمان فارسی» برشمرد.
گفت‌وگو از امین خرمی