حسین رضی ،معاون پژوهش ،برنامه ریزی و نظارت در صدا و سیما ،در یادداشتی مخاطب محوری را امری دانست که رسانه بدون آن معنی و مفهوم ندارد.
فـــرآیـنــــد ارتباطات، متشکل از عناصری است که قوام و دوام ارتباط، به آن‌ها بستگی دارد؛ این عناصر شامل فرستنده، پیام، مخاطب، هدف، تأثیر، شیوه، ابزار و... است.در این میان، عنصر مخاطب را می‌توان مهم‌ترین عنصر در هر فرآیند ارتباطی دانست که سازمان‌های رسانه‌ای اعم از مکتوب، شنیداری، دیداری و مجازی برای تعیین هویت خود، طراحی مناسب پیام، انتخاب شیوه و ابزار مناسب، افزایش تأثیر و بهینه‌سازی نقش و کارکرد خود در زمینه‌های گوناگون، ناگزیر از توجه به آن هستند.
در فضای تکثر روزافزون رسانه‌ها و سهولت دسترسی مخاطبان به انواع رسانه‌ها و پیام‌ها که مخاطبان را از انفعال و اجبار به فعال بودن و انتخاب‌گری و کنشگری سوق داده است، این مخاطبان هستند که علاوه بر انتخاب رسانه و نوع برنامه و پیام، زمان و مکان ارسال و دریافت پیام را تعیین می‌کنند و در نهایت همان‌ها هستند که معنی و تفسیر و برداشت و به نوعی تأثیر پیام را رقم می‌زنند و به تعبیری آنچه را که خود می‌خواهند و می‌پسندند از پیام دریافت می‌کنند.
به این ترتیب، «مخاطب‌محوری» از سویی امری واقع و واقعیتی مهم در فعالیت رسانه‌ای است که براساس آن عنصر مخاطب، نقشی محوری در فرآیند، سازمان و فعالیت رسانه‌ای ایفا می‌کند و دیگر عناصر و اجزای ارتباطی بر اساس آن و حول این محور شکل می‌گیرند.
از سوی دیگر، رسانه بدون مخاطب معنی و مفهوم ندارد و موفقیت رسانه با میزان مخاطب (ضریب نفوذ کمّی) و میزان تأثیر بر مخاطب (ضریب نفوذ کیفی) سنجیده می‌شود.
برای افزایش ضریب نفوذ کمّی، شناخت نیازها، علایق و ترجیحات مخاطبان و رفتارشناسی آنان در تعامل با رسانه و تعیین سبد مصرف رسانه‌ای و شناسایی ساعات و برنامه‌های پرمخاطب و چرایی و دلیل آن مهم است تا بتوان با تأکید بر نقاط قوت و مؤثر و رفع کاستی‌ها و نقاط ضعف، تعداد مخاطبان را افزایش داد.
افزایش ضریب نفوذ کیفی نیز نیازمند درک فضای ذهنی مخاطبان، شناخت سپهر رسانه‌ای مخاطب شامل رسانه‌ها و پیام‌های رقیب و معاند، نحوه فهم و تفسیر پیام از سوی مخاطب و برنامه‌ریزی جامع و دقیق و توجه به فرآیند ذائقه‌سازی در مخاطب است تا بتوان میزان تأثیر بر مخاطب را بالا برد.
انتخاب موضوع «مخاطب‌محوری در رسانه ملی» برای چهارمین نشست سراسری مدیران رسانه ملی از سوی رئیس محترم سازمان صداوسیما جناب آقای دکتر علی عسکری و تشریح سیاست‌های سازمان در این حوزه از سوی ایشان، نشان از اهمیت ویژه موضوع و توجه هوشمندانه مدیریت عالی سازمان به مباحث تخصصی و دقیق در حوزه رسانه دارد.
سازمان صداوسیما به‌عنوان بزرگ‌ترین و مهم‌ترین رسانه کشور، بالاترین تعداد مخاطب و بیش‌ترین تأثیر را بر مخاطبان داخلی یعنی ملّت ایران دارد و بر اساس نظرسنجی‌ها و پژوهش‌های انجام شده از سوی مراکز پژوهشی و مطالعاتی داخلی و خارجی و به‌ویژه مرکز پژوهش و سنجش افکار صداوسیما که بزرگ‌ترین و مهم‌ترین مرکز پژوهش رسانه‌ای در کشور به‌شمار می‌رود و نتایج مطالعات و نظرسنجی‌های آن از دقت و جامعیت بالایی برخوردار است، این امر به‌طور مرتب بیان شده است.
نگهداشت و ارتقای این وضعیت و حفظ مرجعیت رسانه‌ای از سوی سازمان صداوسیما در زمینه‌های گوناگون مانند خبر، نمایش، میزگرد، گفت‌وگو، مستند، آموزش، ورزش و... در رادیو و تلویزیون و ایجاد مرجعیت در فضای مجازی، مستلزم محور قرار دادن مخاطب و توجه به تمام امور مرتبط با اوست که در بالا شرح داده شد؛ و این امر جز با پژوهش‌های اجتماعی مستمر و جامع میسر نخواهد شد.
بی‌توجهی یا کم‌توجهی به مخاطب در همه ابعاد مرتبط با رسانه و پیام می‌تواند پیامدهایی به دنبال داشته باشد که در نهایت منجر به کاهش ضریب نفوذ کمّی و کیفی رسانه در جامعه شود که باید با تدبیر و هوشیاری از آن پیشگیری کرد.
یکی دیگر از ابعاد مخاطب‌محوری در رسانه‌ای همچون صداوسیما با داشتن یکصد و پنجاه و شش شبکه و کانال رادیویی و تلویزیونی در سطح شهری، استانی، ملّی و بین‌المللی، تعیین مخاطب هدف به‌عنوان اصلی‌ترین عامل جهت‌دهی به دیگر اجزای رسانه و مهم‌ترین جزء هویت‌بخش آن رسانه است.
توجه به این جنبه از مخاطب‌محوری و ترکیب آن با موضوع «شبکه‌محوری» موجب ایجاد آرایش رسانه‌ای منظم و منسجم و جلوگیری از رقابت منفی میان شبکه‌ها و معاونت‌ها به‌عنوان اجزای یک سازمان رسانه‌ای جامع خواهد شد که بیان دقیق آن نیازمند شرح و بسط بیش‌تری است.
در هر حال، رویکرد مخاطب‌محوری در سازمان صداوسیما در دوره جدید و توجه جدّی مدیریت عالی آن را باید به فال نیک گرفت و بر این صراط پافشاری کرد تا ان‌شاء‌الله نتایج مبارک آن روزافزون شود.