امروز جمعه  ۱۰ فروردين ۱۴۰۳

نگاهی دقیق به پروژه حفاظت از یوزپلنگ‌های ایرانی

مشاهده ۲۰۴
۱۴۰۱/۰۵/۲۵- ۱۲:۱۷

سید مهدی نبی‌یان جوردی، محیط‌بان و فعال محیط زیست مهمان دیشب شب‌نشینی بود؛ وی در این برنامه از پروژه حفاظت از یوزپلنگ‌های ایران صحبت کرد. او در ادامه درباره یوزهای زنده‌گیری شده در پارک حفاظت شده توران سخن گفت.

به گزارش روابط عمومی رسانه ملی، سید مهدی نبی‌یان جوردی، محیط‌ بان و فعال محیط زیست گفت: من تحصیلات خود را در رشته محیط زیست گذراندم و لیسانس این رشته را دارم. روزی وقتی که می‌خواستم دفاتر مقطع ابتدایی‌ام را مرتب کنم متوجه شدم در انشای دوران ابتدایی خود نوشته‌ام که می‌خواهم فیلم‌بردار مستند راز بقا شوم. در آن زمان که این دفتر را خواندم با آقای اینانلو در ساخت مستندهای حیاط وحش همکاری می‌کردم. به طور کلی می‌توانم بگویم من از کودکی به محیط زیست علاقه داشتم و این مسئله تا به امروز ادامه داشته است.

 در حال حاضر افراد بسیاری در زمینه تصویربرداری حیاط وحش فعالیت دارند و می‌توان گفت من جزو نسل دوم عکاسان حیاط وحش هستم. نسل اول عکاسان کسانی بودند که از ابتدا با سازمان محیط زیست فعالیت کردند. اکنون به نسل چهارم تصویربرداران حیاط وحش رسیده‌ایم و برخی از عکاسان اکنون تنها ۱۸ سال دارند. من دوره عکاسی خود را در خانه عکاسان گذراندم و اکنون حدود ۱۸ سال است که عکاسی از حیاط وحش را در موسسات وابسته به میراث فرهنگی تدریس می‌کنم.

وی افزود: متاسفانه من در پروژه یوز که برای حمایت از یوزپلنگ‌ها بود حضور نداشتم اما بسیاری از همکاران و دوستان من در این پروژه فعالیت کردند. ماجرای این پروژه از این قرار است که پس از انقراض شیر و ببر ایرانی، یوزپلنگ‌ها نیز در معرض انقراض قرار گرفتند. ما از ده گونه گربه‌سان ایرانی دو گونه را از دست دادیم و هشت گونه باقی مانده‌اند که از بین آن‌ها یوزپلنگ‌ها بزرگترین گونه هستند. متاسفانه یوزپلنگ‌ها تماما در آسیا منقرض شده‌اند و تنها در ایران باقی‌مانده‌اند و طبق تخمین‌های صورت گرفته شده تنها ۴۰ فرد از یوزپلنگ‌ها اکنون در محیط زیست ما حضور دارند.

او ادامه داد: تا ۲۵ سال پیش بیشتر افراد با یوزپلنگ‌های ایرانی آشنا نبودند و بسیاری از یوزپلنگ‌ها به دلیل آنکه مردم تصور می‌کردند آن‌ها به دام‌ها حمله می‌کنند کشته می‌شدند. سازمان حفاظت از محیط زیست در ابتدا تصمیم به فرهنگ‌ سازی برای مردم گرفت تا مردم بفهمند یوزپلنگ‌ها برای دام‌ها خطر بسیاری ندارند. این فرهنگ‌ سازی تا جایی پیش رفت که تصویر یوز‌ها بر روی لباس تیم ملی فوتبال ایران قرار گرفت و این اقدام تاثیر بسیار مثبتی در فرهنگ‌سازی داشت.

محیط‌بان و فعال محیط زیست گفت: بسیاری از افراد تا پیش از قرارگیری تصویر یوزها بر لباس تیم ملی تفاوت یوزپلنگ و پلنگ را نمی‌ دانستند. به طور کلی یوزپلنگ‌ها بدن ظریف‌تری دارند و پلنگ‌ها نیز خال‌های تو خالی دارند.

نبی‌یان جوردی ادامه داد: در همان دوران سازمان محیط زیست توانست دو یوزپلنگ را زنده‌گیری کنند و آن‌ها را در پارک پردیسان تهران قرار دادند تا مسئله تکثیر در اسارت صورت گیرد. این کار برای گوزن‌های زرد ایرانی نیز صورت گرفت و با وجود آن که تنها چهار گوزن در دهه چهل خورشیدی در ایران وجود داشت اکنون ما بیش از ۳۰۰ گوزن زرد در کشور داریم. اگر در آن زمان تنها می‌خواستیم تنها زیست‌گاه آن‌ها را مورد حفاظت قرار دهیم این گونه زنده نمی‌ماند و منقرض می‌شد. به دنبال همین مسئله تصمیم گرفته شد تا مسئله تکثیر در اسارت برای یوز‌ها نیز انجام شود.

وی اظهار داشت: در ابتدا احتمالات برای موفقیت تکثیر توسط دو یوز ایرانی به نام‌های کوشکی و دلبر در پارک پردیسان بسیار کم بود. به دنبال این مسئله سازمان محیط زیست محیط‌بانان بسیاری را تنها برای حفاظت از یوزپلنگ‌های آزاد استخدام کرد تا تمامی تخم مرغ‌های خود را در سبد تکثیر در اسارت قرار ندهد چرا که معرفی یوزهایی که در اسارت به دنیا آمده‌اند به محیط زیست بسیار دشوار است.

او گفت: تلاش‌های بسیاری برای تکثیر در اسارت یوزها صورت گرفت اما متاسفانه این تلاش نتیجه‌ای نداشت؛ در نتیجه سازمان محیط زیست این دو یوز را به داخل پارک ملی توران انتقال داد. به دنبال این اتفاق تلاش‌ها برای تکثیر در اسارت ادامه پیدا کردند. در این بین یک یوزپلنگ جوان نیز به جمع کوشکی و دلبر اضافه شد که ایران نام گرفت. ایران در منطقه حفاظت شده جدید توانست کبک شکار کند و این مسئله به پیشرفت پروژه کمک کرد.

محیط‌بان و فعال محیط زیست اظهار کرد: از آنجایی که سن کوشکی به عنوان یک نر بسیار بالا رفته بود، یک یوزپلنگ نر دیگر به نام فیروز زنده‌گیری شد و با تلاش‌های بسیار و پس از ۲۰ سال در نهایت جفت‌گیری بین دو یوز ایرانی شکل گرفت. در دوازده اردیبهشت امسال توانستیم ۳ توله یوز ایرانی را به دنیا بیاوریم و با وجود سختی‌های موجود سازمان محیط زیست توانست یکی از این سه یوز را به سلامت زنده نگه دارد.

نبی‌یان جوردی ادامه داد: توله یوزپلنگ باقی‌مانده پیروز نام گرفت و با تلاش‌های بسیاری مسئولان پارک حفاظت شده توران اکنون در سلامت کامل به سر می‌برد و حدود ۱۰۰ روز سن دارد. تولد پیروز بسیاری از فعالان محیط زیست را خوشحال کرد و باعث ایجاد فعالیت‌های پرانرژی‌تر در محیط زیست ایران شد.

وی افزود: متاسفانه بیشترین تلفات یوزپلنگ‌ها در محیط زیست به خاطر سگ‌های شکاری و تصادفات جاده‌ای است. اکنون تلاش‌های بسیاری صورت می‌گیرد تا جاده‌های نزدیک به زیستگاه یوزپلنگ‌ها مورد بررسی قرار گیرند و شرایط پیشگیری از تصادفات در آن‌ها انجام شود.

او اظهار کرد: قرار بر این است که پیروز نیز همانند خانواده خود در پارک حفاظت شده توران قرار گیرد تا برای تکثیر در اسارت آماده شود چرا که این حیوان اکنون یک ذخیره ژنتیکی مهم برای ایران به حساب می‌آید.

گفتنی است؛ برنامه «شب نشینی» از شنبه تا جمعه هر هفته ساعت ۲۳:۳۰ به وقت تهران و ۲۱ به وقت وین بر روی آنتن شبکه جهانی جام جم می‌رود و تهیه کننده این برنامه نیز  علی اصغر کاکاوند است. اطلاعات بیشتر درباره «شب نشینی» و مهمان‌های برنامه هر روز در صفحه اینستاگرامی @shabneshini. irani بارگذاری می‌شود.

امتیاز شما