محمدجواد شفقی نهادهای نظارت را یکی از نهادهای بسیار مهم در هر نظام حقوقی عنوان کرد و گفت: به‌طورکلی در ساختار حقوقی یک کشور مسئله نظارت اهمیت بسیار زیادی دارد؛ زیرا اگر نهادهای ناظر وجود نداشته باشند، فلسفه شکل‌گیری آن نظام حقوقی زیر سؤال می‌رود.
وی نظارت بر انتخابات را مستثنی از سایر حوزه‌هایی که نیازمند نظارت هستند ندانست و اظهار کرد: یک‌سری نهادها در جهت نظارت بر انتخابات در نظام‌های حقوقی پیش‌بینی‌شده است. این نظارت هم در زمینه تأیید صلاحیت داوطلبین انتخاباتی و هم در زمینه برگزاری سالم انتخابات فعالیت می‌کنند. هر انتخاباتی به اقتضای خود مراحل مختلفی دارد که از ثبت‌نام شروع می‌شود تا به تأیید ثبت‌نام، صلاحیت، اجرای انتخابات و رأی‌شماری شامل می‌شود و در همه این مراحل وجود نهادهای نظارتی یک امر ضروری است تا سلامت انتخابات تضمین شود.
این پژوهشگر حقوق عمومی یکی از اصول اساسی در نظام‌های مردم‌سالار یا دموکراسی برگزاری انتخابات بیان کرد و افزود: نمی‌توان کشوری را مردم‌سالار دانست و نقش مردم را در آن پررنگ ببینیم؛ اما انتخاباتی در آن کشور برگزار نشود. در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، اتکا به آراء عمومی یکی از پایه‌های اساسی نظام حقوقی ایران محسوب می‌شود که در اصول مختلف به آن تصریح شده است.
شفقی نظارت سیاسی و قضایی را انواع نظارت‌ها در یک کشور عنوان و بیان کرد: بسته به اینکه چه نهادی متولی نظارت باشد این نظارت متفاوت می‌شود. گاهی یک نهاد قضایی نظارت را انجام می‌دهد و با مشاهده یک‌رویه خلاف قانونی کار رسیدگی را انجام می‌دهد.
وی با بیان اینکه در مورد انتخابات در کشورهای مختلف، هم نظارت سیاسی و هم نظارت قضایی وجود دارد، گفت: برای مثال در کشور آلمان، دادگاه قانون اساسی این کشور صلاحیت نظارت بر انتخابات مجلس آلمان را دارد و در راستای وظایف خود، شکایات انتخاباتی را مورد بررسی قرار می‌دهند.
این پژوهشگر حقوق عمومی در مصاحبه با رادیو گفت‌وگو با یادآوری این موضوع که انتخابات یک ماهیت سیاسی دارد، اظهار کرد: در بعضی از کشورها بر اساس همین اصل، نظارت بر انتخابات به نهادهای سیاسی سپرده می‌شود که از جمله آن می‌توان به شورای نگهبان اشاره کرد؛ زیرا شورا یک نهاد سیاسی و حقوقی محسوب می‌شود.
وی اشاره کرد: در بعضی از مقالات علمی، شورای نگهبان با دادگاه قانون اساسی سایر کشورها مقایسه کرده‌اند؛ علی‌رغم اینکه مشابهت‌هایی دارد؛ اما مقایسه دقیقی نیست؛ زیرا اقدامات شورای نگهبان رسیدگی قضایی نیست. در بعضی از کشورها نهاد ویژه‌ای برای انتخابات پیش‌بینی کرده‌اند از جمله ایران که شورای نگهبان را برای این امر در نظر گرفته‌اند. همچنین در ترکیه هم شورای‌عالی انتخاباتی را داریم که وظیفه سطحی از نظارت را بر انتخابات دارد.
شفقی از جایگاه مهم و ویژه شورای نگهبان در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران گفت و بیان کرد: وظایف این شورا هم در حوزه سیاسی و هم در حوزه حقوقی تعریف می‌شود و در این راستا نظارت بر انتخابات را از طرق مختلف اعمال می‌کند.
وی از وظایف متعدد شورای نگهبان در کشور بر اساس اصول قانون اساسی گفت و اشاره کرد: وظایف انتخاباتی این نهاد در ایام انتخابات بسیار پر رنگ می‌شود و معمولاً به‌عنوان نهادی که مسئولیت بررسی صلاحیت را بر عهده دارد شناخته می‌شود. البته به بر اساس قانون اساسی این شورا وظایف خطیر دیگری بر عهده دارد که مسئله سنجش مطابقت قوانین مصوب مجلس با شرع و قانون اساسی است.
این پژوهشگر حقوق عمومی‌با یادآوری این موضوع که شورای نگهبان بر اساس قانون به موضوع صلاحیت کاندیداها در انتخابات مجلس و ریاست‌جمهوری رسیدگی می‌کند، اظهار کرد: نهادهای متناظر شورای نگهبان در کشورهای مختلف وجود دارد. البته ممکن است دقیقاً نهادی باصلاحیت شورای نگهبان در سایر کشورها نتوانیم پیدا کنیم؛ اما نهادهایی که مسئولیت نظارت و بررسی بر انتخابات را دارند وجود دارند.