شخصیت‌پردازی قطعا یکی از مهم‌ترین عناصر درام‌پردازی است که گاه خلأهای آن را هم پر می‌کند.در این خصوص، سید رضا صائمی،نویسنده و منتقد روزنامه جام جم، به مطالب جالب توجهی اشاره کرده است که از نظر می گذرانیم.
چه بسيار فيلم‌ها و سريال‌هايي كه با نام شخصيت‌هايش شناخته شده و عنوان اثر به فراموشي سپرده مي‌شود. اين‌كه شخصيت‌پردازي چه مولفه مهمي در درام است موضوع بحث ما نيست؛ همان‌طور كه چگونگي پردازش شخصيت در يك اثر نمايشي. آنچه از اين بحث مفصل به كار ما مي‌آيد يكي از شروط و مولفه‌هاي شخصيت‌پردازي قوي و تاثيرگذار است كه با ارجاع به تجربه‌هاي زيسته مخاطب و كنكاش در زندگي واقعي به ترسيم شخصيتي مي‌رسد كه ميزان و درصد همذات‌پنداري آن به واسطه همين آشنايي در مخاطبان اثر بسيار بالاست. قطعا يكي از اين الگوهاي شخصيتي و كاراكترهاي آشنا، كسبه و بازاريان مومن و اهل دلي هستند كه اصطلاحا به«حاجي‌بازاري» شناخته مي‌شوند. گرچه گاه در برخي از موقعيت‌ها اين اصطلاح حامل بار منفي است، اما غالبا تداعي‌گر يك بازاري مورد اعتماد و اهل خدا و پيغمبر است كه به كسب حلال و لوازم آن التزام دارد.
بيشترين حجم حضور اين كاراكتر يا تيپ نمايشي را در سريال‌هاي مناسبتي به ويژه در ماه رمضان شاهد بوده و هستيم. آخرين نمونه‌اش هم حاج‌كاظم پهلوان در سريال "برادر" كه اين شب‌ها از شبكه دو در حال پخش است. شايد تمايز اين تيپ از يك بازاري با نمونه‌هاي عرفي يا سنتي‌اش را بتوان از طريق مقايسه حاج‌كاظم سريال برادر با شوكت سريال نرگس انجام داد كه دست بر قضا هر دو نقش را حسن پورشيرازي بازي كرده است. البته حاجي بازاري‌هاي ديگري هم در تلويزيون داشته‌ايم كه از مهم‌ترين آنها مي‌توان به «حاج يونس فتوحي» در سريال «ميوه ممنوعه» با بازي درخشان علي نصيريان اشاره كرد. تاجر متشرعي كه حلال و حرام برايش از همه چيز مهم‌تر بود، اما زندگي شخصي‌اش دچار چالش شد و دختري توانست ايمانش را به چالش بكشد. در «روز حسرت» هم فرامرز قريبيان نقش مكمل بود، يعني «نرگس» قهرمان سريال درگير يك ماجراي برزخي شده بود و همسر او به عنوان يك حاجي‌بازاري با اخلاق و ايمان همراهي‌اش مي‌كرد، مركز امور خير بود و همه بازار روي او حساب مي‌كردند. شخصيت «حاج‌حيدر نانوا» با بازي داريوش ارجمند در «يه تيكه زمين» هم شبيه همين شخصيت‌هاست و با چالشي متفاوت. تقريبا همه اين شخصيت‌ها با وجود تفاوت‌هاي فردي و دراماتيكي كه با هم دارند، در چند چيز مشترك هستند؛ وسواس و حساسيت بر حلال و حرام و پاك و شرعي بودن تجارتشان، خير بودن و دستگيري از نيازمندان، اهل عبادت و مسجد و مراسم‌هاي مذهبي، برپاكننده مناسك و مراسم مذهبي مثل عزاداري براي امام حسين(ع) و موثق بودن براي اهل محل و فاميل و آشنا. اين‌كه چقدر يك سريال يا فيلمي توانسته شخصيت باورپذيري از آنها خلق كند بحث ديگري است، اما آنچه فارغ از اين خصلت‌ها براي مردم جذاب است سويه پهلواني و قهرمان اخلاقي بودن آنهاست كه غالبا در يك موقعيت بحراني و آزمون الهي، ايمان آنها به چالش گرفته مي‌شود و اين موقعيت پارادوكسيكال و متضاد به جذابيت درام كمك مي‌كند. موقعيتي كه در مرز باريك قهرماني و ضدقهرماني ترسيم مي‌شود و نبرد بين كفر و ايمان را به نمايش مي‌گذارد./110
امتیاز شما